Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kultura

Nadrenia Północna-Westfalia – Modernland

Herford, Muzeum Sztuki MARTa. Herford, Muzeum Sztuki MARTa. Tourismus NRW e.V.
Nadrenia Północna-Westfalia jest zagłębiem nowoczesnej architektury i sztuki nowoczesnej, bo zamożni przemysłowcy byli jej kolekcjonerami i zabiegali, by swoje wizjonerskie projekty zrealizowali u nich wielcy architekci.

Najbardziej znany przemysłowy zabytek landu znajduje się w Essen i jest to wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Kompleks kopalni i koksowni Zollverein. Jego budynki są doskonałym przykładem zastosowania idei Bauhausu, która zakładała, że architektura powinna być połączeniem techniki i sztuki, której najważniejszą cechą jest jej funkcjonalność, oparta na potrzebach człowieka, ekologii i warunkach lokalnych oraz zbudowana przy użyciu zestandaryzowanych modułów. Kompleks zmodernizowano w latach 1918-1932 r. Szyb XII - dzieło Fritza Schuppa (1896–1974) i Martina Kremmera (1894–1945) - uchodził za wzorcowy przykład funkcjonalnej architektury przemysłowej. 20 budynków wykazuje wyjątkową dbałość o detale, takie jak klamki czy lampy, przez co zautomatyzowana kopalnia miała nie tylko największą na świecie zdolność wydobywczą (12 tys. ton dziennie), ale też zyskała miano najpiękniejszej na świecie.

Essen, Kompleks kopalni i koksowni Zollverein nocą.Stiftung Zollverein, Jochen TackEssen, Kompleks kopalni i koksowni Zollverein nocą.

Wychodząc z kopalni można podziwiać nowatorski budynek uniwersytetu, ale zaprojektowany już w 2006 r. przez dwóch słynnych architektów japońskich, zdobywców prestiżowej nagrody Pritzkera – Kazuyo Sejima i Ryue Nishizawa. Kostka SANAA to betonowy sześcian z nieregularnymi oknami, który wygląda jak wyrastająca z ziemi rzeźba. Miłość do sztuki współczesnej ma w Essen długie tradycje – w początkach XX w. Margarethe Krupp podarowała plastykowi Hermannowi Kätelhönowi zatopioną w zieleni posiadłość, z czasem zamienioną w jeden z najstarszych w Niemczech miasto-ogrodów (dziś dzielnica Margarethenhöhe), które stało się kolonią artystów. Natomiast w 1922 r. przeniesiona z Hagen kolekcja Karla Ernsta Osthausa stała się zalążkiem Museum Folkwang, dziś jednego z najbogatszych w Europie zbiorów sztuki współczesnej, z dziełami wielkich impresjonistów, ekspresjonistów, surrealistów. Ekspozycja znajduje się w budynku projektu brytyjskiego architekta Davida Chipperfielda, który słynie ze stosowania naturalnych materiałów i minimalizmu w tworzeniu przyjaznej przestrzeni publicznej.

Krefeld, villa według projektu Ludwiga Mies van der Rohe, obecnie miejsce wystaw Muzeum Sztuki (Kunstmuseum).Simon ErathKrefeld, villa według projektu Ludwiga Mies van der Rohe, obecnie miejsce wystaw Muzeum Sztuki (Kunstmuseum).

W Nadrenii Północnej-Westfalii miastem Bauhausu jest Krefeld, w którym działało 25 jego przedstawicieli. Sam dyrektor uczelni Bauhausu od 1930 r., Ludwig Mies van der Rohe, zaprojektował dwie miejskie wille, siedzibę generalną firmy United Silk Weaving Mills (VerSeidAG) i kilka innych budynków fabrycznych (dziś Business Parku). Dwupiętrowe domy Hermanna Langego oraz Josefa Estera – dwóch dyrektorów VerSeidAG – wydają się podobne ze swoimi prostokątnymi kształtem i dużymi oknami, otwartymi na ogród, ale wnętrza się różnią, bo były indywidualnie przystosowane do potrzeb właścicieli. Dziś organizowane są w nich wystawy czasowe Kunstmuseen Krefeld, w której zbiorach znajduje się 14 tys. dzieł sztuki, głównie artystów XX w.

Jednak jeden z najoryginalniejszych budynków muzealnych Europy to MARTA (akronim od słów – Möbel czyli niem. meble, ART i Ambiente - fr. atmosfery lub Architektury) w Herford. Pomysł na stworzenie w tym mieście muzeum sztuki i dizajnu wziął się stąd, że od dziesięcioleci był to jeden z ważniejszych w Niemczech ośrodków meblarsko-włókienniczych. Muzeum powstało na miejscu przedwojennej fabryki, a budynek zaprojektował, kolejny zdobywca nagrody Pritzkera, Frank Gehry. Nie przez przypadek, bo architekt ten projektował też meble i w swoich budowlach korzysta ze sklejek, tektur i blach falistych, co sprawia, że mają pochylone poziomy, odwrócone formy i złamaną geometrię. Jego najbardziej znane dzieło to dekonstruktywistyczne Muzeum Guggenheima w Bilbao, z którym otwarta w 2005 r. MARTA Herford wyraźnie koresponduje. Jej ściany są z czerwonej cegły, a falisty dach ze stali, wnętrza – wznosząca się na 22 m sale główną, wokół której znajduje się pięć galerii, o różnej wysokość – oświetlają snopy świateł. Zbiory i organizowane wystawy czasowe prezentują sztukę współczesną XXI w. ze szczególnym naciskiem na architekturę i dizajn.

Düsseldorf, centrum handlowe Kö Bogen wg projektu Daniela Libeskinda.Düsseldorf Tourismus / Markus LuigsDüsseldorf, centrum handlowe Kö Bogen wg projektu Daniela Libeskinda.

Miłośnicy współczesnej architektury muszą koniecznie zatrzymać się w Düsseldorfie, w którym zarówno port miejski jak i supernowoczesna dzielnica Medienhafen pełne są budynków architektów-celebrytów - Gehry’ego (Neuer Zollhof), Chipperfielda (Office Building Kaistraße 16) czy Helmuta Jahna (biurowiec Sign!, liczący 76 m,). Obowiązkowa jest też przechadzka po Alei Królewskiej (Königsallee), jednej z piękniejszych ulic w Niemczech, która słynie z luksusowych sklepów, a od 2015 r. wieńczy ją imponujące Kö-Bogen czyli centrum handlowe zaprojektowane przez urodzonego w Łodzi czołowego przedstawiciela dekonstruktywizmu Daniela Libeskinda. Autor Muzeum Żydowskiego w Berlinie i w San Francisco zbudował dwa budynki z falistą fasadą ze szkła i białego kamienia, których surowy wygląd złamany jest przez skośne wycięcia. „Wbrew powszechnemu przekonaniu budynki żyją i oddychają i podobnie jak my, ludzie, mają wnętrze i zewnętrzność, ciało i duszę ” mówi Liebeskind i jego Kö-Bogen zdaje się to potwierdzać. Nad kanałem przerzucony jest most Landskronenbrücke, który dzieli nowoczesność i naturę, bo po jego drugiej stronie znajduje się ogród ( Hofgarten). Budynek stał się wizytówką miasta, po tym jak otrzymał w 2014 r. prestiżową nagrodę MIPIM AWARD w kategorii „Najlepszy projekt rewitalizacji miast”, a sześć miesięcy później uzyskał platynowy certyfikat LEED.

Neviges, sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju.Simon ErathNeviges, sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju.

Architektura nowoczesna w Północnej Nadrenii-Westfalii to nie tylko świeckie budynki użyteczności publicznej, w Neviges, do którego od XVII w. przybywają pielgrzymi, by zobaczyć cudowny obraz Maryi Hardenbergera, znajduje się sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju, które zbudowano ( m.in. według projektu jedynego niemieckiego zdobywcy nagrody Pritzkera, Gottfrieda Böhma), w 1968 r. gdy stary kościół okazał się zbyt mały. Budowla jest przykładem brutalizmu i wyglądem przypomina betonową skałę lub kryształ. Choć z zewnętrz może irytować, wnętrze zachwyca, dzięki umiejętnemu oświetleniu sztucznym, jak i naturalnym (wpadającym przez witraże) światłem.

Wuppertal, podwieszana kolej.Die Bergischen DreiWuppertal, podwieszana kolej.

Wycieczkę szlakiem architektury nowoczesnej landu można zwieńczyć przejażdżką Wuppertaler Schwebebahn. Oddana do użytku w 1901 r. nadal pozostaje najdłuższą na świecie linią podwieszanej kolei (13,3 km). Stalowa konstrukcja nad rzeką Wupper jest równie piękna, jak bezpieczna (doszło do tylko jednego poważnego wypadku), nie bez przyczyny uchodzi nie tylko za symbol miasta, ale też myśli technicznej początków XX w.

Partnerami publikacji są Nadrenia Północna Westfalia oraz Niemiecka Centrala Turystyki.

Więcej informacji o atrakcjach w Niemczech

.Materiały klienta.

Polityka 28.2021 (3320) z dnia 06.07.2021; Kultura; s. 99
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Ja My Oni

Jak dotować dorosłe dzieci? Pięć przykazań

Pięć przykazań dla rodziców, którzy chcą i mogą wesprzeć dorosłe dzieci (i dla dzieci, które wsparcie przyjmują).

Anna Dąbrowska
03.02.2015
Reklama