Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Kultura

Polska w lesie

Polski las: od martyrologii do horroru

Polski las znów nasiąka krwią, tylko tym razem Polacy nie są ofiarami, ale katami. Polski las znów nasiąka krwią, tylko tym razem Polacy nie są ofiarami, ale katami. Shutterstock
Las jest symbolem wielofunkcyjnym. Ale ostatnio głównie scenografią krwawych opowieści o współczesnej Polsce.
Spektakl „Nad Niemnem” w lubelskim Teatrze im. Osterwy.Natalia Kabanow Spektakl „Nad Niemnem” w lubelskim Teatrze im. Osterwy.

Zanim zaczął pełnić rolę azylu dla zmęczonych pandemicznymi ograniczeniami, miejscem oddechu od skażonej koronawirusem i smogiem cywilizacji, zdążył obrosnąć w symbole i znaczenia. W „Boskiej komedii” Dantego był mroczną gęstwiną i symbolem zagubionej w chaosie doczesności ludzkiej duszy, w melancholijnych komediach Szekspira – miejscem ucieczki od opresyjnej cywilizacji, sceną eksperymentów, przemian i szaleństw. W „Walden, czyli życie w lesie” Henry’ego Davida Thoreau – samotnią, w której filozof z siekierą przez dwa lata szukał połączenia z naturą, co zaowocowało kolejną książką: „Obywatelskim nieposłuszeństwem”. A w „Miasteczku Twin Peaks” Davida Lyncha i Marka Frosta zamieszkiwało go zło tak potężne, że nawet Laura Palmer i agent specjalny FBI Dale Cooper nie dali mu rady.

Masowe wycinki i nadciągająca katastrofa klimatyczna kazały twórcom szukać w lasach symboliki ekologicznej. W kolejnych inscenizacjach „Wujaszka Wani” Czechowa nieoczekiwanie najgłośniej wybrzmiewał napisany w końcówce XIX w. monolog doktora Astrowa o rabunkowej gospodarce leśnej w Rosji i jego przypominającej walkę z wiatrakami misji nasadzeń i zakładania szkółek. W gwiazdorskim spektaklu w reż. Iwana Wyrypajewa z warszawskiego Polskiego scenę i historię zdominowały olbrzymie świerki. W „Kinie moralnego niepokoju”, wystawionym w Nowym Teatrze w Warszawie, Michał Borczuch połączył leśne eseje Thoreau z rekonstrukcją scen z „Amatora” Kieślowskiego, całość umieścił we współczesnym kontekście i w monumentalnej, wybetonowanej przestrzeni. Lasy zostały wycięte pod autostrady, drzewa zastąpiły słupy świetlówek, jeziora wyschły, zostały tylko powidoki i sztuka, która je na chwilę ożywia. Czy przejmie funkcję samotni, azylu, w którym kiedyś filozofowie wymyślali idee, projektowali nowy świat?

Polityka 46.2021 (3338) z dnia 08.11.2021; Kultura; s. 91
Oryginalny tytuł tekstu: "Polska w lesie"
Reklama