Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Książki

Oblicza Hezbollahu

Recenzja książki: Sabrina Mervin, Hezbollah, état des lieux

Fanatyczna szyicka milicja czy fenomen społeczny?

Polityczna rola partii w Libanie jest na tyle znacząca, że nawet całkowite wycofanie się Izraela nie zmieni wpływu, jaki ma ona na część społeczeństwa libańskiego. Dlatego warto zapoznać się z publikacją „Hezbollah, état des lieux" (Hezbollah - stan rzeczy/faktyczny) pod redakcją Sabriny Mervin, przygotowaną we Francuskim Instytucie Bliskiego Wschodu w Bejrucie (IFPO), która skupia się przede wszystkim na aspekcie socjologicznym ruchu, analizując strategię medialną partii, a także programy społeczne, edukacyjne i kulturalne. Publikacja ta jest godna zainteresowania szczególnie w sytuacji, kiedy w Polsce trudno uzyskać informacje dotyczące sytuacji w Lewancie, a jeśli nawet się to udaje - najczęściej przedstawiany jest głównie izraelski punkt widzenia.

Sabrina Mervin w przedmowie zwraca uwagę, że Hezbollah to nie tylko fanatyczna szyicka milicja czy partia islamska, ale i fenomen społeczny. Istotnym elementem działalności jest wykorzystania mediów w kreowaniu wizerunku, począwszy od tygodnika Al-‘Ahd, aż do stworzenia radia Al-Nur i kanału telewizyjnego Al-Manar, których audycje nie ograniczają się tylko do kwestii związanych z Islamem, ale podejmują nawet tematy rozrywkowe. Oczywiście tutaj pojawia się kwestia sposobu przekazywania niektórych treści. Autorzy podjęli się m.in. analizy przyczyn zakazu transmisji programów Al -Manar w telewizjach kablowych w Europie, Australii i USA.

Na szczególną uwagę zasługuje rozdział dotyczący związków partii z Iranem. Na powstanie organizacji miały wpływ rewolucja islamska oraz działania Strażników rewolucji, wysłanych w 1982 roku do Bekaa w celu szkolenia bojowników i tworzenia batalionów do walki z Izraelem. Jak zauważa autorka, kadry Hezbollahu mają relacje rodzinne z Iranem, ale związek libańskich szyitów z Iranem opiera się, najpierw, na wspólnocie doktryn i praktyk religijnych oraz pewnego rodzaju „centralnego" miejsca Iranu w szyizmie. Hezbollah i Iran łączą wspólne cele związane z odrzuceniem hegemonii USA i wsparciem dla ruchów wolnościowych oraz oporem przeciwko Izraelowi, ale kwestie dotyczące stworzenia republiki islamskiej, jak stwierdził Na'im al-Qasim, drugi sekretarz partii, „są podporządkowane specyfice każdego kraju".

Interesującym uzupełnieniem analizy Mervin są rewelacje jednego z współzałożycieli Hezbollah zebrane przez francusko-irańską dziennikarkę Delphine Minoui. Ali Akbar Mohtachamipour, były ambasador w Syrii, w wywiadzie dla irańskiego dziennika Charq, latem 2006 roku, czyli w samym środku wojny z Izraelem, wyjawił informacje na temat arsenału Hezbollah, nazywając partię „duchowym dzieckiem immama Chomeiniego i rewolucji islamskiej". Wywiad został podsumowany wiele mówiącymi słowami: „Na początku bojownicy Hezbollah byli formowani przez Strażnikow rewolucji. Jednak dzisiaj są jak uczniowie, którzy zachowują dystans ze swoimi nauczycielami".

Równie istotny jest stosunek partii do Syrii, która od początku balansowała od zgody na działanie partii w Libanie po likwidację, z zimną krwią, jej członków w Bejrucie, kiedy uznała, że jej działaność staje się zbyt niezależna. W tym kontekście ogromne znaczenie miały także relacje Hezbollah z konkurencyjną partią Amal, pierwszą znaczącą partią szyicką stworzoną przez charyzmatycznego Musę al-Sadr w latach 70-tych.

Omawiając znaczenie Hezbollah, nie można pominąć szczególnej roli, jaką ta organizacja odgrywa w terenie, dlatego w publikacji opisana została działalność społeczna partii, etos religijny i jego środki polityczne. Partyjni przedstawiciele często odwoływali się do problemu niesprawiedliwości społecznej i chęci stoworzenia państwa dla wszystkich, niezależnie od wyznania. Ten dyskurs często ocierał się o wątki komunistyczne, a nawet - rewolucyjne. Obecnie władze Hezbollah i pracownicy stowarzyszeń związanych z partią często odwołują się do "solidarności" oraz "sprawiedliwości społecznej", jak również podkreślają "notoryczną" niezdolność państwa do zarządzania pomocą społeczną.

Na uwagę zasługuje także działnośc edukacyjna, koordynowana centralnie przez strukturę zwaną Mobilizacją na rzecz edukacji (ta'bi'a tarbawiża). Najbardziej znaczącym elementem jest tworzenie szkół o silnym podłożu ideologicznym, stanowiących narzędzie dla konsolidacji partii oraz stworzenia nowej generacji młodzieży - niemal w całości szyickiej - propagującej społeczeństwo według Hezbollahu. Jako przykład przedstawiony został m.in. ruch skautowski Al-Mahdi, gdzie tradycyjne zasady skautyzmu o korzeniach chrześcijańskich zostały przeniesione na grunt szyizmu polityczno-religijnego Hezbollah i jego "kulturę oporu".

W publikacji dużo uwagi poświęcono religii, a przede wszystkim wpływowi teologów szyickich na postawy władz partii, kształtowanie jej kadr według zasad moralnych i wykorzystywanie symboli religijnych. Dla zrozumienia partii niezbędne jest także zapoznanie się z życiorysami najważniejszych postaci związanych z Hezbollah, o tyle ciekawymi, że koncentrującymi się na mało znanych elementach ich biografii i kariery. Na uwagę zasługują także aneksy, zawierające listę świąt obchodzonych przez szyitów, słownik, wyczerpującą bibliografię w języku francuskim i angielskim oraz indeksy nazwisk i miejsc.

Publikacja przygotowana pod redakcją Sabriny Mervin, mimo swojej naukowości, jest interesująca, bowiem przedstawia Hezbollah inny niż w mediach - taki, jak go na co dzień widzą mieszkańcy Libanu. Pozwala także na zapoznanie się z zasadami szyizmu. Autorzy prezentują pewien stan faktyczny, a ocenę pozostawiają czytelnikom.

Hezbollah, état des lieux, redakcja Sabrina Mervin, Sindbad, 2008

Reklama

Czytaj także

null
Społeczeństwo

Łomot, wrzaski i deskorolkowcy. Czasem pijani. Hałas może zrujnować życie

Hałas z plenerowych obiektów sportowych może zrujnować życie ludzi mieszkających obok. Sprawom sądowym, kończącym się likwidacją boiska czy skateparku, mogłaby zapobiec wcześniejsza analiza akustyczna planowanych inwestycji.

Agnieszka Kantaruk
23.04.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną