Małgorzata Mirga-Tas
Nominacja w kategorii Sztuki wizualne: Małgorzata Mirga-Tas
Mówi o sobie, że ma trzy tożsamości: artystki, Polki i Romki. I ta ostatnia, konsekwentnie znajdująca wyraz w jej sztuce, ujmuje widzów swą autentycznością. Małgorzata Mirga-Tas (ur. 1978 r.) ukończyła w 2004 r. ASP w Krakowie i już jej wykonana z tektury praca dyplomowa „Tabor” nawiązywała do nomadycznej romskiej kultury. Co ciekawe, sama artystka pochodzi ze szczepu Bergitka Roma (Romów Górskich), od XVIII w. prowadzących osiadły tryb życia. Po studiach artystka także powróciła w rodzinne strony; do dziś mieszka w Czarnej Górze, na granicy Spiszu i Podhala. Z czasem wypracowała własny styl malarski charakteryzujący się bogactwem wyrazistych kolorów, mnogością ornamentów, dekoracyjnością czerpiącą z kulturowego dorobku wspólnoty. A równocześnie są to prace niezwykle narracyjne, niemal reporterskie sceny rodzajowe z życia rodziny, sąsiadów, romskich społeczności. W sylwetce artystki Piotr Policht pisał o „strategii insajderskiego etnografizmu”. Oryginalność tej sztuki zauważył nominujący do nagrody Piotr Rypson, pisząc o „tworzeniu wyłomu w domyślnej mono-etniczności polskiej sztuki malarskiej”.
W 2011 r. Mirga-Tas wzniosła pod Borzęcinem Dolnym drewniany pomnik poświęcony pamięci wymordowanych w tym miejscu w 1942 r. trzydzieściorga Romów (w większości dzieci). W 2016 r. nieznani sprawcy siekierami zniszczyli monument, który kilka miesięcy później artystka odtworzyła w dawnym kształcie. Temu wydarzeniu poświęcona była jej tegoroczna wystawa „Ćwiczenia Ceroplastyczne” w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, którą nominujący Piotr Kosiewski uznał za „jedną z najbardziej przejmujących wystaw, jakie można było zobaczyć w ostatnich latach”.
Artystka aktywnie działa na rzecz romskiej społeczności. Prowadzi warsztaty dla dzieci „Romski Pstryk”, założyła ruch Romani Art, jest pomysłodawczynią międzynarodowych plenerów dla romskich twórców Jaw Dikh! („Chodź, zobacz!”).
***
Oni nominowali:
Jakub Banasiak („Magazyn Szum”), Bogusław Deptuła (krytyk niezależny), Rafał Kamecki (Artinfo.pl), Piotr Kosiewski („Tygodnik Powszechny”), Piotr Policht (Culture.pl), Joanna Ruszczyk („Newsweek”), Piotr Rypson (krytyk niezależny), Karol Sienkiewicz („Gazeta Wyborcza”), Anna Theiss (krytyk niezależny), Iwo Zmyślony (krytyk niezależny).
***
Ponadto zgłoszeni zostali:
duet Tatiana Czekalska/Leszek Golec, Jakub Gliński, Ola Jasionowska, Bartosz Kokosiński, Konsorcjum Praktyk Postartystycznych „List”, Dominika Kowynia, Tomasz Kręcicki, Urszula Madera, Cecylia Malik, Gizela Mickiewicz, Małgorzata Pawszak, Anna Siekiera, Jan Simon, Agata Słowak, Irmina Staś, Bartosz Zaskórski, Ada Zielińska.