Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

Oto jak tworzą się światy

Niezwykłe zdjęcia z kosmosu: Filary Stworzenia sfotografowane ponownie po 20 latach

Jedna z najbardziej intrygujących struktur Wszechświata odsłania swoje tajemnice.

To tzw. Filary Stworzenia, czyli część bardzo dobrze znanej mgławicy emisyjnej Orzeł, która leży w odległości 6,5 tys. lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Wężownika. Jest ona też oznaczona symbolem M 16. Odkryto ją dawno temu, w połowie XVIII w, jednak sławę zyskała dopiero w 1995 r., kiedy kosmiczny teleskop Hubble’a wykonał jej dokładne zdjęcia. 

Przepiękne i niezwykłe formacje gazu oraz plazmy wkrótce stały się bardzo popularne, często pokazywane w telewizji, w filmach, trafiają nawet na T-shirty czy znaczki pocztowe. Hubble sfotografował Filary ponownie i o wiele dokładniej – dzięki zainstalowanej na nim w 2009 r. nowej kamerze Wide Field Camera 3. Te nowe ujęcia Filarów pokazano właśnie na 225. spotkaniu Amerykańskiego Stowarzyszenia Astronomicznego (AAS) w Seattle.

.NASA.

Nowe zdjęcia są tak dobre i dokładne, że szybko znalazły się na większości portali naukowych, a nawet stron znanych periodyków („Washington Post”). Filary to tylko część większej mgławicy emisyjnej Orzeł o rozmiarach 70 na 55 lat świetlnych. To trzy potężne kolumny gazu i pyłu, w których silne promieniowanie ultrafioletowe jest emitowane przez młode, bardzo gorące niebieskie gwiazdy. Są to obszary gwiazdotwórcze, co oznacza, że rodzi się w nich wiele nowych gwiazd – dlatego ciemne kształty świecą.

Dzięki nowym obserwacjom Hubble’a dowiadujemy się jednak, że Filary są również obszarami destrukcji. Gaz i pył Filarów są rozwiewane przez intensywną radiację młodych gwiazd i erodują pod wpływem potężnych wiatrów gwiazdowych. Dowodzą tego jasno-niebieskie otoczki wokół tych niezwykłych kształtów, które są mocno podgrzaną materią, wyparowującą w przestrzeń kosmiczną.

Obecnie teleskop Hubble’a, poza zdjęciami wykonanymi w świetle widzialnym, wykonał też ujęcia w podczerwieni, które więcej mówią o charakterze i genezie tych struktur. Otóż filary istnieją, ponieważ ich końce są bardzo gęste i zacieniają gaz rozwiewany poniżej przez aktywność wielu młodych gwiazd. Z kolei ta aktywność oświetla wodór, tlen i siarkę – główne składniki gazu Filarów. Znawcy uważają, że ich kształty będą się coraz bardziej zmieniać, aż w końcu nawet ulegną destrukcji.

Podobnych struktur, a wiec bogatych w nowe gwiazdy mgławic emisyjnych lub refleksyjnych (często mgławice posiadają podwójną naturę, czyli emisyjno-refleksyjną), jest w Drodze Mlecznej bardzo dużo i bardzo często przybierają one niezwykłe kształty. Filary Stworzenia z wielu względów są jednak niezwykłe – dlatego Hubble skierował na nie swoje oko jeszcze raz.

.NASA.
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną