Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

Gorący spektakl

Hawajski wulkan nie pozwala o sobie zapomnieć

Lawa wulkanu Kilauea Lawa wulkanu Kilauea paul (dex) bica / Flickr CC by 2.0
Są wulkany czynne, wygasłe i drzemiące, eksplozywne, efuzywne, gazowe i stratowulkany; stożkowe, szczelinowe, kopułowe i tarczowe. Są przewidywalne i nieprzewidywalne. Hawajska Kilauea należała, zdawałoby się, do przewidywalnych.
Lawa wypływająca z wulkanu Kilauea to nieustająca atrakcja turystyczna.David Jordan/AP/Fotolink/EAST NEWS Lawa wypływająca z wulkanu Kilauea to nieustająca atrakcja turystyczna.

Trwająca od 27 czerwca 2014 r. erupcja (a właściwie efuzja – wylew lawy) wulkanu Kilauea na wyspie Hawaii jest tylko kolejną fazą aktywności tego wulkanu od 1983 r. Po raz pierwszy od lat lawa wypływająca z tzw. wschodniej strefy ryftowej (bocznej szczeliny wulkanu) z otworu o wdzięcznej nazwie Pu’u ’Ō’ō w drodze do Pacyfiku skierowała się przez tereny zamieszkane, niszcząc szosę oraz część zabudowań w miasteczku Pāhoe.

Kilauea, jeden z pięciu wulkanów wyspy, jest najlepiej poznanym wulkanem świata. Obserwacje prowadzone są od ponad stu lat, a na krawędzi jego kaldery powstało Hawaiian Vulcano Observatory. Wtedy też (1916 r.) otoczenie wulkanu uznane zostało za park narodowy. Wulkanolodzy oceniają, że Kilauea narodził się na dnie oceanu 300–600 tys. lat temu. Na powierzchnię wynurzył się przed 50–100 tys. lat. Podczas kolejnych faz aktywności spływająca do oceanu lawa nieustannie powiększa powierzchnię wyspy. Od 1983 r. Kilauea wzbogacił Hawaje o blisko 150 ha nowego lądu.

Ozdoba Hawajów

Kiedy niebo nad tym rozległym, dość płaskim, ale wysokim (1247 m n.p.m.) pagórem rozświetla czerwona łuna, a z jego szczytu wytryskują kilkudziesięciometrowe fontanny rozżarzonej lawy, to widok ten nie skłania nikogo do panicznej ucieczki ani nawet nie wzbudza większego niepokoju wśród pobliskich mieszkańców. Wprost przeciwnie, miejscowi i turyści czym prędzej wsiadają w samochody, żeby znaleźć się jak najbliżej krateru wulkanu i podziwiać niezwykły spektakl. Tubylcy są przekonani, że to Pele, hawajska bogini ognia, znowu tupnęła nogą w napadzie złości.

Wulkany hawajskie cechuje wysoki humanitaryzm. Próżno by szukać któregokolwiek z nich na liście wulkanów zabójców. W 8-stopniowej skali Indeksu Eksplozywności Wulkanicznej VEI (nawiasem mówiąc, opracowanego w 1982 r.

Polityka 4.2015 (2993) z dnia 20.01.2015; Nauka; s. 66
Oryginalny tytuł tekstu: "Gorący spektakl"
Reklama