Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

PAN Uniwersytet

Potrzeba nam uczelni wyższej z prawdziwego zdarzenia

Nowy uniwersytet powinna cechować lekka struktura centralna i duży stopień autonomii instytutów. Nowy uniwersytet powinna cechować lekka struktura centralna i duży stopień autonomii instytutów. Mirosław Gryń / Polityka
Szkolnictwo akademickie może być polską marką eksportową – potrzebujemy jednak choć jednej rozpoznawalnej w świecie uczelni. Uczelni nowego typu: silnej, lecz zdecentralizowanej, elitarnej, lecz zaangażowanej w życie publiczne. Taką uczelnię można wyłonić z Polskiej Akademii Nauk.
Powodzenie wizji Uniwersytetu PAN zależy od wsparcia środowiska i wymaga szerokiej debaty.Mirosław Gryń/Polityka Powodzenie wizji Uniwersytetu PAN zależy od wsparcia środowiska i wymaga szerokiej debaty.

Polska nauka jest głodna sukcesów. Choć w świetle niektórych danych ma się ona całkiem dobrze – np. publikujemy raptem dwa razy mniej niż mający trzykrotnie więcej środków Niemcy – opinia publiczna postrzega środowisko naukowe jako archaiczne, nieefektywne, kształcące staroświecko, niezdolne do konkurencji badawczej z zagranicznymi ośrodkami.

Rzeczywiście, bardzo kiepsko wypadamy w skuteczności pozyskiwania prestiżowych grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) – odstajemy nawet od innych krajów postsocjalistycznych. Jeszcze gorzej idzie komercjalizacja badań: mamy nowatorskie wynalazki i przełomowe odkrycia, ale nie potrafimy ich przekuć na innowacyjne produkty. Porażka polskiego niebieskiego lasera czy grafenu w spektakularny sposób ilustruje problemy z praktycznym wykorzystaniem dorobku nauki.

W końcu polskie uniwersytety bardzo źle wypadają w międzynarodowych rankingach – fatalnie niską pozycję mamy zwłaszcza w popularnym tzw. rankingu szanghajskim. Najlepsze polskie uczelnie pojawiają się dopiero w czwartej i piątej setce. Podobnie mizernie wypadamy w prestiżowym rankingu The Times Higher Education. Lepiej wypadają poszczególne wydziały i jednostki: na przykład najwyżej oceniana polska uczelnia biznesowa, Akademia Leona Koźmińskiego, w światowych rankingach „Financial Times”, dotyczących programów magisterskich z zarządzania regularnie plasuje się ok. 40. miejsca, a z finansów nawet w górnej dwudziestce.

Aż trzy projekty

Pod względem pozycji uniwersytetów polska nauka zdecydowanie oceniana jest poniżej naszych aspiracji. Czy można poprawić sytuację w ciągu najbliższej dekady? To bardzo dobry moment na podjęcie takiego wyzwania. Trwają przygotowania do Narodowego Kongresu Nauki.

Polityka 23.2017 (3113) z dnia 06.06.2017; Nauka; s. 63
Oryginalny tytuł tekstu: "PAN Uniwersytet"
Reklama