Nauka

Rozmiar ma znaczenie

Nowa teoria przetrwania

Geoffrey West Geoffrey West materiały prasowe
Czy istnieje jedno uniwersalne prawo życia opisujące systemy naturalne i stworzone ludzką ręką? Geoffrey West, współtwórca teorii złożoności, uważa, że tak. Jeśli je poznamy (dogłębnie), przetrwamy (być może).
Godzilla zapadłaby się pod własnym ciężarem, rosnącym szybciej niż wytrzymałość kości. Przewidział to już Galileusz, choć nie był świadomy istnienia praw skalowania.World History Archive/East News Godzilla zapadłaby się pod własnym ciężarem, rosnącym szybciej niż wytrzymałość kości. Przewidział to już Galileusz, choć nie był świadomy istnienia praw skalowania.

Są pytania, które zadajemy sobie wszyscy: dlaczego żyjemy tylko sto lat, a nie tysiąc? Dlaczego serce każdego zwierzęcia od chwili narodzin do śmierci bije mniej więcej tyle samo razy? Dlaczego myszy żyją krócej od słoni? Dlaczego w pewnym momencie naszego życia przestajemy rosnąć, a zaczynamy się kurczyć (wyłączając uszy)? I wreszcie pytanie zasadnicze: dlaczego Godzilla to tylko filmowa fikcja?

Pytamy też czasem o tajemniczą wspólnotę cyklu narodzin, wzrostu i nieuchronnej śmierci, którą odczuwamy na środku leśnej polany, mając to przemożne wrażenie, że stanowimy jedność – my, muchówki i borówki, dęby i leszczyny. Albo czekając na zmianę świateł w centrum wielkiego miasta, doznajemy poczucia uczestnictwa w czymś znacznie bardziej znaczącym niż suma prosta betonu, rur, kabli oraz czynnika ludzkiego. Pytamy wtedy, czy miasta dojrzewają i umierają podobnie jak my i drzewa?

Żyjemy w urbanocenie

Wrażenia i przeczucia pozostają surowcem naturalnym poezji i literatury tak długo, jak długo nie uda się ich opisać jakimś matematycznym wzorem, funkcją i ustanowić elementem weryfikowalnej doświadczalnie teorii. Geoffrey West, urodzony w 1940 r. wybitny fizyk, były szef Santa Fe Institute w Nowym Meksyku, najważniejszej dla badań nad układami złożonymi instytucji na świecie, właśnie to zrobił. Wrażenia uzyskują swoje odzwierciedlenie w jego nowo powstającej teorii. West wyjaśnia, że jeśli zignorujemy płynące z niej wnioski, to czeka nas załamanie cywilizacji o apokaliptycznej wręcz dynamice.

Kluczowe są miasta, pisze West w wydanej niedawno, podsumowującej kilkadziesiąt lat jego pracy książce pt. „Scale”. Czterech na pięciu mieszkańców USA żyje w miastach (sto lat temu tylko co dwudziesty), a niedługo ta proporcja obejmie wszystkich mieszkańców planety.

Polityka 34.2017 (3124) z dnia 22.08.2017; Nauka; s. 58
Oryginalny tytuł tekstu: "Rozmiar ma znaczenie"
Reklama