Pamięć krótkoterminowa to ten rodzaj pamięci, który przechowuje przez krótki czas niedawno otrzymane informacje. Dzięki niej wiemy, gdzie przed chwilą położyliśmy klucze i co właśnie powiedział nasz rozmówca. Jest niezwykle ważna w codziennym funkcjonowaniu, pełni też rolę w obliczaniu, rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Odwołując się do komputerowych analogii, to rodzaj „pamięci operacyjnej”, można też wyobrazić sobie, że jest to pewnego rodzaju brudnopis, z którego na bieżąco korzysta mózg.
Niestety z wiekiem pamięć ta ulega stopniowemu pogorszeniu. Łatwiej przypominamy sobie ten szczególny wieczór czy zachód słońca sprzed 20 lat, a coraz trudniej nam zapamiętać, gdzie położyliśmy okulary. Choć w różnym stopniu, pamięć z wiekiem pogarsza się u wszystkich. Do tej pory można było tylko westchnąć, że starość nie radość.
Czytaj także: Pamięć. Czy twoje wspomnienia są prawdziwe?
Czy tACS może poprawić pamięć?
Zespół naukowców z amerykańskiego Uniwersytetu Bostońskiego postanowił zbadać, czy da się poprawić pamięć roboczą (to umowny konstrukt, który traktuje pamięć krótkotrwałą i skupienie uwagi jako jedno) za pomocą tACS. Pod tym skrótem kryje się przezczaszkowa stymulacja mózgu prądem o odpowiedniej częstotliwości.
W eksperymencie wzięły udział 42 osoby między 20. a 30. rokiem życia i taka sama liczba osób między 60. a 75. rokiem życia. Badani uczestniczyli w prostej zabawie: należało odnaleźć różnice między dwoma wyświetlanymi po sobie obrazkami. Podczas niektórych spotkań, gdy uczestnicy oglądali obrazki, ich korę przedczołową i płat skroniowy – uważane za siedzibę pamięci krótkotrwałej – stymulowano prądem przez czaszkę.
Stymulacja prądem pomaga w zapamiętywaniu
Próba była podwójnie ślepa, więc ani badani, ani prowadzący eksperyment nie wiedzieli, w które dni prąd jest włączany, a w które nie. Po zakończeniu eksperymentu i przetworzeniu danych okazało się, że stymulacja bardzo poprawia pamięć w grupie po 60. roku życia. Po około 25 minutach od włączenia prądu osoby starsze zapamiętywały różnice między obrazkami tak samo dobrze jak osoby młode. Co najciekawsze, poprawa pamięci utrzymywała się także po zakończeniu stymulacji.
W dodatkowym eksperymencie postanowiono sprawdzić, czy tACS poprawi także pamięć u osób młodych, które osiągnęły najgorsze wyniki w teście. U nich także stymulacja poprawiła wyniki testu i pozwoliła im zbliżyć się do uczestników, którzy w badaniu wypadli najlepiej.
Czytaj także: (Prawie) nikt z nas nie pamięta, co robił przed 3. rokiem życia. Dlaczego?
Domowy zestaw do elektrostymulacji – nie tak szybko
Jeśli postanowiliście państwo zakupić właśnie jakiś zestaw do elektrostymulacji, warto się wstrzymać. Nie chodzi nawet o to, że rodzajów stymulacji przezczaszkowej jest kilka (TMS, tDCS, tACS i CES). Naukowcy dołożyli starań, aby prąd docierał w odpowiednie obszary mózgu, co wymagało różnego rozmieszczenia elektrod u różnych badanych (w końcu każdy z nas ma nieco inny kształt czaszki). Istotna też jest częstotliwość prądu – w tym wypadku dostosowana do rytmu, w jakim kora przedczołowa i płat skroniowy się komunikują (częstotliwość ta oscyluje zwykle wokół 8 herców, ale i tu istnieją indywidualne różnice).
Badacze sądzą, że to właśnie niesprawna komunikacja tych dwóch ośrodków sprawia, że z wiekiem pamięć słabnie – zaś stymulacja prądem o odpowiedniej częstotliwości pozwala im znowu się zsynchronizować.
Czytaj także: Siedem tajemnic pamięci
Naukowcy zastrzegają, że nie badali, jak długo utrzymuje się efekt po wyłączeniu prądu i jaki jest długotrwały skutek takiej stymulacji. Poza wszystkim też, aby to dość niespodziewane odkrycie zostało potwierdzone, z tym samym wynikiem badanie będą musiały powtórzyć także inne grupy naukowców.
Nie jest to więc technika, która jutro zawędruje pod strzechy, ale miło wiedzieć, że istnieją sposoby, by wesprzeć starzejący się umysł. A badania nad pamięcią ciągle się toczą, można się więc spodziewać, że przyniosą jeszcze wiele ciekawych odkryć.