GCM, czyli nowoczesna kontrola cukrzycy
Specyfikę chorób przewlekłych w XXI wieku zmieniają coraz częściej nowe technologie. To one obok nowatorskich terapii, odmieniają życie milionów pacjentów na całym świecie. Dobrym tego przykładem jest cukrzyca, której kontrolę całkowicie odmieniły systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM), takie jak FreeStyle Libre 2. W czym tkwi siła tych przełomowych rozwiązań i na czym polega ich przewaga nad tradycyjnym pomiarem poziomu cukru glukometrem?
Skuteczna kontrola cukrzycy jest podstawą jej leczenia, bo pozwala zapobiegać groźnym powikłaniom tej choroby takim jak schorzenia nerek, serca, oczu, czy zespół stopy cukrzycowej. To właśnie z tego powodu wysiłki lekarzy i pacjentów skupiają się na regularnym monitorowaniu i próbach wyregulowania glikemii, czyli ograniczenia epizodów zbyt wysokich i niskich poziomów cukru we krwi. Przez bardzo długi czas obserwowanie zmian glikemii polegało w głównej mierze na wyrywkowej kontroli poziomu cukru przy pomocy glukometru (tzw. technologia BGM – Blood Glucose Meter). Poza oczywistą niedogodnością polegającą na konieczności nakłuwania opuszek palców, rozwiązanie to ma poważne ograniczenie polegające na braku pełnego obrazu zmian glikemii. Badając poziom cukru glukometrem otrzymujemy tylko jednostkowy wynik z określonego momentu. Nie wiemy, co działo się z glikemią wcześniej i nie możemy na podstawie badania glukometrem wnioskować o tym, jak poziom cukru będzie się zmieniał w najbliższej przyszłości.
Era systemów CGM
Właśnie z powodów tych oczywistych ograniczeń glukometrów kluczową rolę w zarządzaniu cukrzycą zaczynają odgrywać systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM – Continuous Glucose Monitoring). Choć pierwsze sensory pojawiły się 24 lata temu, to początkowo były wyłącznie do użytku profesjonalnego. Obecnie ta nowatorska technologia staje się podstawą skutecznego leczenia cukrzycy niezalenie od typu schorzenia (cukrzyca typu 1, 2, ciążowa) i wieku pacjenta[1]. Systemy CGM są bowiem czymś znacznie więcej niż samokontrolą bez konieczności nakłuwania opuszek palców[2]. Pozwalają one na pełny wgląd w glikemię 24 godziny na dobę. Dzięki nowoczesnym systemom CGM takim jak FreeStyle Libre 2 w każdej chwili możemy sprawdzić, jaki mamy aktualnie poziom cukru zerkając po prostu na ekran telefonu[3]. To daje pacjentom możliwość podejmowania szybszych i trafniejszych decyzji terapeutycznych bowiem obok aktualnego stężenia glukozy otrzymują oni informacje o trendach i tempie zmian glikemii.
Glukometr vs. system CGM
Różnica między tradycyjnym glukometrem a systemem ciągłego monitoringu glikemii FreeStyle Libre 2 jest bardzo istotna, zarówno w kontekście technologii, jak i sposobu, w jaki pacjent monitoruje swoje poziomy glukozy.
Tradycyjny glukometr (BGM)
- Metoda pomiaru: Tradycyjny glukometr mierzy poziom glukozy we krwi za pomocą próbki krwi pobranej z palca. Pacjent musi nakłuć skórę, nałożyć kroplę krwi na pasek testowy, który jest następnie umieszczany w glukometrze. Urządzenie mierzy stężenie glukozy i wyświetla wynik na ekranie.
- Częstotliwość pomiarów: Pomiar wykonywany jest zazwyczaj kilka razy dziennie (np. przed posiłkami, przed snem, w sytuacjach nagłych). Wynik pomiaru daje informację o poziomie glukozy w danym momencie, ale nie dostarcza danych o trendach czy zmianach poziomu glukozy w czasie.
- Użytkowanie: Glukometry są stosunkowo tanie, ale wymagają regularnego zakupu pasków testowych i lancetów.
Systemy ciągłego monitoringu glikemii (CGM)
- Metoda pomiaru: System CGM FreeStyle Libre 2 monitoruje poziom glukozy w płynie śródtkankowym za pomocą małego sensora, który jest noszony na tylnej stronie ramienia. Sensor mierzy poziom glukozy co 1 minutę i przesyła dane do aplikacji na telefonie[3].
- Ciągłość pomiarów: System CGM dostarcza ciągłych informacji o poziomie glukozy w czasie rzeczywistym, a także oferuje dane o trendach (czy glukoza rośnie, spada, czy jest stabilna). Dzięki temu pacjent może lepiej zrozumieć, jak różne czynniki (jak jedzenie, aktywność fizyczna, stres) wpływają na poziom glukozy.
- Alarmy i powiadomienia: Większość systemów CGM (w tym FreeStyle Libre 2) oferuje funkcje alarmów, które informują użytkownika kiedy stężenie glukozy jest zbyt niskie (hipoglikemia) lub zbyt wysokie (hiperglikemia)[4].
- Zalety w zarządzaniu cukrzycą:
- Lepsza kontrola glikemii: Stały monitoring umożliwia pacjentom bardziej precyzyjne zarządzanie cukrzycą, ponieważ widzą, jak poziom glukozy zmienia się w odpowiedzi na różne czynniki[5].
- Unikanie hipoglikemii: Alarmy mogą zapobiec niebezpiecznym spadkom poziomu cukru, co jest szczególnie ważne dla osób z cukrzycą typu 1, które są bardziej narażone na hipoglikemię[6].
- Bez nakłuwania opuszek palców[2].
- Użytkowanie: Sensor FreeStyle Libre 2 wymaga wymiany co 14 dni. System jest objęty refundacją NFZ[7]. Więcej o refundacji przeczytasz tutaj: https://www.freestyle.abbott/pl-pl/refundacja.html
Przewagi CGM nad glukometrem (BGM) dla diabetyków:
- Ciągły monitoring i trend: CGM oferuje bardziej wszechstronny obraz poziomu glukozy, co pozwala na lepsze zrozumienie i zarządzanie cukrzycą.
- Bezpieczeństwo: Funkcje alarmów i powiadomień zwiększają bezpieczeństwo, szczególnie w nocy lub w sytuacjach, gdy pacjent może nie być świadomy spadku poziomu glukozy[8].
- Zapobieganie powikłaniom bliskim i odległym cukrzycy: System FreeStyle Libre 2 pozwala na obniżenie wartość HbA1c oraz ograniczenie epizodów hipo- hiperglikemii i wydłużenie czasu w zakresie docelowym (TIR), co przekłada się na mniejsze ryzyko odległych powikłań cukrzycy związanych z sercem, nerkami, oczami i układem nerwowym[5].
- Mniejsza inwazyjność: Choć CGM wymaga założenia sensora, jest to mniej inwazyjne niż wielokrotne nakłuwanie palca każdego dnia[2].
Podsumowując, systemy CGM takie jak FreeStyle Libre 2 oferują bardziej zaawansowaną i kompleksową formę monitorowania glukozy, co może znacząco poprawić jakość życia osób z cukrzycą w porównaniu do tradycyjnych glukometrów.
FreeStyle Libre 2 system monitorowania glikemii flash (czujnik), wyrób medyczny używany wraz ze zgodnym czytnikiem lub aplikacją do monitorowania poziomu glukozy w płynie śródtkankowym u osób z cukrzycą i zaprojektowany, aby zastąpić oznaczanie stężenia glukozy we krwi w samodzielnym kontrolowaniu cukrzycy, w tym w dawkowaniu insuliny. Producent: Abbott Diabetes Care Ltd., Upoważniony przedstawiciel: Abbott B.V., Reklamodawca: Abbott Laboratories Poland sp. z o.o. © Abbott 2024. Obudowa czujnika, FreeStyle, Libre oraz powiązane z nimi znaki są własnością firmy Abbott.
ADC-98045 v1.0
[1] W przypadku dzieci w wieku 4-12 lat wymagana jest obecność przynajmniej 18 letniej osoby, która będzie odpowiedzialna za nadzorowanie, zarządzanie i pomoc w używaniu systemu FreeStyle Libre oraz interpretacji wyników.
[2] Jeśli samopoczucie lub objawy są niezgodne z odczytem stężenia glukozy, należy wykonać pomiar za pomocą glukometru z użyciem próbki krwi pobranej z palca.
[3] Aplikacja FreeStyle LibreLink jest kompatybilna tylko z niektórymi urządzeniami mobilnymi i systemami operacyjnymi. Przed jej użyciem odwiedź naszą stronę i dowiedz się więcej na temat zgodności aplikacji z poszczególnymi urządzeniami. Korzystanie z FreeStyle LibreLink może wymagać rejestracji w systemie LibreView. Odczyty stężenia glukozy są automatycznie wyświetlane w aplikacji FreeStyle LibreLink tylko wtedy, gdy smartfon i sensor pacjenta są połączone i znajdują się w pobliżu.
[4] Powiadomienia będą pojawiać się tylko, jeśli alarmy są włączone, a sensor znajduje się w odległości 6 metrów od telefonu.
[5] Stanowsko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i Krajowego w Dziedzinie Diabetologii, Refundacja systemów ciągłego monitorowania glikemii (isCGM/FGM i rtCGM) szansą na poprawę opieki nad chorym na cukrzycę w Polsce. www.ptdiab.pl (03/2023 oraz 05/2023).
[6] Evans M. et al. Diabetes Ther (2020) 11:83–95.
[7] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.
[8] Alva S, et al. Accuracy of a 14-Day Factory-Calibrated Continuous Glucose Monitoring System With Advanced Algorithm in Pediatric and Adult Population With Diabetes. Journal of Diabetes Science and Technology. September 2020. doi:10.1177/1932296820958754.
Materiał przygotowany przez Abbott Laboratories.