Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Społeczeństwo

Clubbing po polsku

Kluby i klubokawiarnie, czyli nocne Polaków zabawy

Opera Club w Warszawie Opera Club w Warszawie Paweł Załecki / Materiały prywatne
Życie nocne i wieczorne kwitnie, zwłaszcza latem. Wciąż powstają nowe strefy imprezowe w miastach, nowe kluby i klubokawiarnie. W co i gdzie się najlepiej bawić?
Krakowski klub Stalowe Magnoliemateriały prasowe Krakowski klub Stalowe Magnolie
Klubokawiarnia Warszawa PowiśleTadeusz Późniak/Polityka Klubokawiarnia Warszawa Powiśle

Najmodniejszą formą clubbingu w tym sezonie jest antyclubbing. Zamiast wypasionego klubu wybieramy rozpadający się budynek, który przypomina wszystko z wyjątkiem lokalu przeznaczonego na imprezy. Nie wchodzimy do środka, tylko oblegamy okoliczny placyk, podwórko, murek albo krawężnik. Nie tańczymy, tylko rozmawiamy. Szykownie jest też rozsiąść się ze znajomymi na kupie piasku, pomoczyć nogi w brodziku, rzucać freesbee albo zagrać w badmintona, jak w dzieciństwie przed blokiem. Atmosfera jak na rodzinnym pikniku albo na koloniach w Juracie. Z tą różnicą, że w centrum miasta, o drugiej w nocy i z butelką lokalnego browaru albo Club-mate w ręce.

Przez placyk przed najmodniejszym tego lata lokalem stolicy, urządzoną w dawnej kasie dworca Szybkiej Kolei Miejskiej klubokawiarnią Warszawa Powiśle, co weekend przewija się kilka tysięcy ludzi. W rozgadanym tłumie można rozpoznać przedstawicieli lokalnej bohemy: artystów, dziennikarzy, ludzi z branży reklamowej. Stoją, piją i rozmawiają. Gdzieś w tle słychać muzykę, ale rola didżeja polega raczej na dyskretnym akompaniowaniu rozmowom niż rozpalaniu zmysłów. Znawcy mówią, że jest jak w prawdziwym Berlinie. A to teraz największy komplement.

W tym samym czasie pobliskim Krakowskim Przedmieściem i Nowym Światem suną tłumki zupełnie innych imprezowiczów. Odpicowani, w małych czarnych i garniturach, 13-centymetrowych szpilkach i butach trumienkach, z fryzurami prosto od fryzjera kokietują selekcjonerów ekskluzywnych klubów na Mazowieckiej, przy placu Piłsudskiego albo na Kredytowej. Gardzący selekcją idą się bawić do któregoś z klubów studenckich. A hiphopowa młodzież w spodniach z krokiem spuszczonym do pół uda zmierza na Kolejową, do Harlemu.

Podobne szlaki imprezowe istnieją w każdym polskim większym mieście. Ludzie chcą się bawić. Czynsze uiszczane przez restauracje, kawiarnie, bary i lokale rozrywkowe są ważnym punktem w budżetach miast, a te miejsca stały się ich wizytówką. Trend jest na tyle silny, że radni Gdańska i Katowic zastanawiają się nad wyznaczeniem w centrum swoich miast specjalnych stref rozrywki, w których czasowo zawieszana byłaby cisza nocna po 22.00.

Małolaty rządzą

Za początek clubbingu – stylu życia podporządkowanego weekendowym wyjściom do klubów, w których się tańczy, często podnosząc temperaturę zabawy rozmaitymi bardziej lub mniej dozwolonymi wspomagaczami, pije i podrywa – przyjmuje się lata 80. Wtedy młodzi ludzie w odruchu buntu wobec kultury night-clubów i sceny disco, z ich ekskluzywnością, blichtrem i drogimi drinkami, zaczęli organizować w opuszczonych halach i magazynach na przedmieściach nielegalne imprezy z muzyką techno. Wszystko zwykle kończył nalot policji i ucieczka uczestników.

„Głównym celem clubbingu jest oderwanie się od codzienności” – tłumaczy Novika, wokalistka związana z polską sceną klubową, której początki sięgają lat 90. – Chodziło się na konkretnych didżejów i muzykę. Na Burakowską – na drum’n’bass, do Piekarni na house. Ówczesna klubowa średnia wieku oscylowała wokół 25 lat – wspomina fotografik Bobrowiec. – Nie było wtedy dostępu do muzyki przez Internet – dodaje Simon S., w tamtych czasach didżej związany z klubem Piekarnia, dziś jeden z jej menedżerów. – Aby posłuchać rytmów 4/4, trzeba było iść do klubu albo włączyć w odpowiednim czasie Radiostację, gdzie bywały klubowe audycje. Imprezy w tamtych latach charakteryzowały się dużym wkładem w dekoracje i atrakcje towarzyszące występom artystycznym. W klubie można było spotkać ludzi przebranych za anioły, postacie z bajek, tancerzy, tancerki itp.

Dziś większość ówczesnych klubów już nie istnieje. A drogę, jaką przebył polski clubbing, dobrze ilustrują losy Piekarni. Przed laty w ścisłej czołówce, dziś odwiedzana sporadycznie, raczej z sentymentu, za to świetnie znana milionom widzów telenoweli „M jak miłość”, gdzie wciela się w rolę Oazy, baru, w którym pracuje bohater grany przez jednego z braci Mroczków. Nestorzy clubbingu mocno zwolnili tempo życia. Robią kariery albo bawią w domach dzieci, muzyki zaś słuchają z płyt kupowanych w Internecie.

Równocześnie polska wersja clubbingu zyskała lokalny rys – podczas gdy na świecie noc spędza się zwykle w jednym klubie, u nas w zwyczaju jest zmienianie lokali. (– Nigdy dość powtarzania, że clubbing to chodzenie do klubu, a nie po klubach – irytuje się Oskar Stelągowski, didżej z kolektywu V/A Team, współorganizator cyklu kultowych warszawskich imprez God Save The Queen). Zaś samo zjawisko stało się domeną małolatów. Nikogo już nie dziwią kiwające się w klubach siedemnastolatki z tzw. asfaltową twarzą – ostrym wielowarstwowym makijażem, pod którym skrywają prawdziwy wiek, z drinkiem w ręku, zakupionym przez tzw. łosia – dobrego „wujka” lub starszego kolegę szczęśliwie posiadającego dowód osobisty. Tę widownię, podróżującą po świecie i masowo ściągającą muzykę z Internetu, bardzo trudno czymś zaskoczyć. – Są miejsca i imprezy, na których didżejowi nie wypada puścić „starego” kawałka, bo sala buczy, że się skończył i nie jest na czasie – opowiada ilustratorka Olka Osadzińska. – Wielu z popularnych niegdyś didżejów dziś gra w sylwestra gdzieś w Radomiu, a w największych warszawskich klubach dla dzieciaków grają ich rówieśnicy. Nie używają winyli, grają z mp3 ściągniętych z Internetu, a niektórzy grają prosto z iTunesa nie przejmując się 15-sekundowymi przerwami między kawałkami.

Scena klubowa podzieliła się na nisze. Swoje imprezy mają fani muzyki reggae, funku, disco, melodyjnych lat 80. i 90., miłośnicy rytmów latynoskich i arabskich, hinduskiego Bollywoodu, a także drum&bassu, 2stepu, deep house’u... – Sytuacje sprzed kilku lat z Jadłodajni Filozoficznej, gdy supermodna panienka tańczyła obok punka, a metr dalej bawił się dresiarz z dziewczyną i nikomu nic nie przeszkadzało, są dzisiaj nie do pomyślenia – wspomina Stelągowski.

Ja zapłacę

Większość klubów, najbardziej prestiżowych nie wyłączając, gra to, co ma szansę się spodobać największym rzeszom gości. A stara prawda głosi, że najbardziej podobają się te piosenki, które już znamy, czyli głównie hity wylansowane przez komercyjne radiostacje. Powszechnym zwyczajem stało się też zapraszanie na wieczór żywych muzyków, którzy nadadzą muzyce puszczanej z płyt walor oryginalności i niepowtarzalności. Saksofoniści, bębniarze czy skrzypkowie cieszą się wśród klubowej publiczności wielkim powodzeniem. Podobnie jak pokazy tańców, występy rodzimych striptizerów podczas Lady’s Nights, performance’y drag queens, które jakiś czas temu z małych klubików skupiających mniejszości seksualne i bohemę artystyczną przeniosły się do mainstreamu. A także pokazy mody, bielizny, promocje alkoholi, warsztaty bodypaintingu i inne imprezy towarzyszące, którymi menedżerowie klubów wabią gości.

Badanie przeprowadzone w ubiegłym roku dla UPC wykazało, że niemal połowa (47 proc.) Polaków przejęła się informacjami o kryzysie ekonomicznym i w związku z tym ograniczyła wyjścia do restauracji i barów. Również z badań przeprowadzonych w 2009 r. na zlecenie MasterCard wynika, że przedstawiciele polskiej nowej klasy średniej odczuwają skutki globalnej recesji i co trzeci z nich zaczął przywiązywać większą wagę do tego, na co wydaje pieniądze, a aż siedmiu na dziesięciu badanych zadeklarowało, że przygotowuje i jada posiłki w domu. Właściciele części klubów zareagowali bardziej elastyczną selekcją imprezowiczów, kategoria „elity” mogącej bawić się w ekskluzywnych klubach znacznie się poszerzyła. Podobnie jak zakres usług. Wiele klubów, wzorem swoich zachodnich odpowiedników, w dzień działa jako restauracje lub puby, wieczorami – jako nocne kluby. Organizują rozmaite imprezy okolicznościowe, od pokazów mody po wieczorki kawalerskie i wesela. W rozmowach właściciele klubów i klubokawiarni deklarują, że kryzys ich nie dotyka. – Nie narzekamy na brak gości, jesteśmy oblegani – stwierdza Urszula Wojciechewicz, menedżerka warszawskiego Opera Club mieszczącego się w podziemiach Teatru Wielkiego-Opery Narodowej. – Nie odczuwamy kryzysu ani w liczbie gości, ani w sprzedaży alkoholu. Właściciel Opera Club, posiadający także sieć restauracji w całej Polsce, niedawno otworzył bliźniaczy klub w Łodzi.

Jesteśmy lepiej ubrani, częściej wychodzimy. Dorasta wyż lat 80., to widać w klubach: lubią się bawić, wychodzić – opisuje gości Opery Wojciechewicz. Jej obserwacje potwierdza Magdalena Kordas, założycielka Agencji Turystyki Rozrywkowej Night Guides – Nocni Przewodnicy, zajmującej się wprowadzaniem przyjezdnych w tajniki życia klubowego stolicy: – Lepiej się ubieramy i więcej wydajemy. Wielu gości bierze otwarty rachunek i często można usłyszeć znudzonym głosem wygłoszone: ja zapłacę. Obcokrajowcom, których oprowadza po nocnym mieście, bardzo podoba się polska wersja clubbingu: – To nasze zmienianie klubów: „before” w pubie albo restauracji, gdzieś między 23 a północą pierwszy klub, koło trzeciej – drugi, a na koniec, między piątą a szóstą, śniadanie w jednej z działających 24 godziny na dobę knajpek w Centrum, które nad ranem pękają w szwach. Wkurza ich za to selekcja – nie mogą zrozumieć, dlaczego ktoś ma decydować o tym, czy mogą wejść do klubu, czy nie.

Tylko dla wybrańców

Na świecie selekcja w klubach została w większości zastąpiona przez wysokie opłaty przy wejściu. – Najpopularniejsze kluby, np. w Brukseli, wprowadzają jednakową opłatę dla wszystkich gości – opowiada Kamil Bulonis, wieloletni selekcjoner w warszawskich klubach. – W cenie biletu znajduje się open bar na podstawowe alkohole. Gdybyśmy dzisiaj w Polsce zrezygnowali z selekcji i wprowadzili podobne zasady, podejrzewam, że najpopularniejsze kluby w Warszawie zbankrutowałyby w ciągu miesiąca. Polacy, niezależnie od wieku, w klubie lubią czuć się gośćmi właściciela, a nie klientami płacącymi za wstęp. Na tej samej nucie elitarności grają kluby: – Bilety kojarzą mi się z dyskoteką, z miejscem, gdzie każdy może wejść i się bawić. My jesteśmy klubem – zrzeszającym pewną wybraną, wyselekcjonowaną grupę ludzi. Dbamy o dobre imię i klimat – tłumaczy menedżerka Opera Club.

Przepustką do wejścia jest uroda, luz, markowe ciuchy i błysk luksusu: – Selekcjoner musi tak dobrać gości, by w środku nie wyczuwało się drętwoty: piękne kobiety, uśmiechnięte twarze, oryginalność pod każdą postacią, trochę mody, ludzi z inwencją, no i osób z szerszym zasobem gotówki – opisuje idealny zestaw klubowiczów Bulonis. W rzeczywistości bywa różnie i czasem żeby wejść, wystarczy tylko codzienne adidasy zamienić na nieco bardziej eleganckie pantofle, a szorty – na dżinsy. Tym, którym ta sztuka się nie udała, mówi się grzecznie, że „dzisiaj impreza zamknięta”, „tylko dla klubowiczów”, „members only”.

Najbardziej oblegane kluby to te, do których najtrudniej się dostać. Zaś ci, którzy dostali się do środka, marzą o awansie ze strefy dla „zwykłych” gości do przestrzeni dostępnych posiadaczom kart klubowych: loży, VIP-roomów i private space’ów. Najczęściej takie miejsca są po prostu przytulniejszą wersją sali głównej, z własnym barkiem i skórzanymi kanapami. Ale są kluby, które skrywają darkroomy, a w krakowskich Stalowych Magnoliach, klubie o wystroju rodem z fin de sičcle’u, wstawiono łoża z baldachimami.

Kiedyś najmodniej było bawić się w klubach typu „gay and les friendly” – przyjaznych mniejszościom seksualnym. Dziś są stałą częścią nocnego życia miast i tym samym nieco straciły na ekskluzywności. Wśród młodszej części stołecznych imprezowiczów największą popularnością cieszą się kluby przy Sienkiewicza i Mazowieckiej. Koło północy zmieniane na lokale przy placu Piłsudskiego: The Eve – klub w czerni rozjaśnianej tylko przez kryształowe żyrandole, Opera Club lub Platinium, gdzie wpuszcza się od 21 roku życia, towarzystwo jest mieszane, z przewagą starszych.

O lokalach przy pobliskiej Kredytowej mówi się na mieście gentelmen’s clubs; tamtejsza klientela dzieli się, zgodnie z nazwą jednej z cyklicznych imprez „So Rich, So Pretty”, na bogatych „krawaciarzy”, czyli facetów w wieku 40–50 lat, i młode, piękne dziewczyny w sukienkach wybieranych kilka dni i z fryzurami prosto od fryzjera. „Jednym z sekretów naszego klubu jest to, że wszystko, co wydarzy się w Nine, zostaje wyłącznie w Nine” – zachwala swoje usługi jeden z tamtejszych klubów.

W Łodzi najbardziej prestiżowe i oblegane kluby mieszczą się na rynku centrum handlowo-rozrywkowego Manufaktura. W Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu – w okolicach rynków. Sądząc po ich wystrojach, luksus Polakom kojarzy się z egzotyką (warszawska Opera i łódzki Bedroom urządzone są w stylu dalekowschodnim, z posągiem dwumetrowego Buddy pośrodku i zapachem trociczek), dekadencją (krakowskie: Stalowe Magnolie i Ministerstwo), luksusem (kryształowe żyrandole w warszawskim The Eve), szaleństwem w stylu rokoko (Elektrownia w Łodzi).

Od kiedy teatry i opery zdemokratyzowały się do tego stopnia, że wręcz nie wypada się tam pokazać wystrojonym, jedynymi miejscami, gdzie można się pokazać, stały się nocne kluby. – Czasem możemy trafić na prawdziwy pokaz mody, od najbardziej prestiżowych metek po oryginalne stylizacje, np. dziewczyny w sukienkach ŕ la Marilyn Monroe, w zamszowych rękawiczkach, w perłach – opowiada Magdalena Kordas z Night Guides. Zdradza, że prawdziwym szykiem jest zamówienie szampana. Butelka najdroższego, Dom Perignon, kosztuje w Opera Club 750 zł, najczęściej jednak wybiera się tańsze. – Mężczyźni wciąż na to podrywają: „Chodźcie, dziewczyny, zapraszam was, napijemy się szampana”. Nadal modnie jest zamówić fajkę wodną. Istnieją nawet jej rodzime wersje, w których zamiast wody jest wódka, co wzmacnia przeżycia.

Czasem, dla odmiany, zamiast do uczęszczanych klubów w centrum, robi się wyprawę do jednego z tzw. praskich podwórek, zagłębi klubowych na warszawskiej Pradze Północ – będzie o czym opowiadać znajomym. Zupełnie za to nie cieszą się estymą kluby studenckie i to wcale nie dlatego, że są tam gorsze imprezy. Po prostu nie mają aury egzotyki, a w dodatku wymagają zakupu biletu przy wejściu, co automatycznie spycha je do kategorii „dyskoteka”, w której bawić może się każdy. Jako kluby nie cieszą się szacunkiem, natomiast część z nich, jak warszawska Stodoła, wyrobiła sobie markę świetnych koncertowni.

Świadomi trzydziestoletni

Najciekawszym i najnowszym zjawiskiem na rozrywkowej mapie kraju są klubokawiarnie. Fenomen ich popularności ma wiele wspólnego ze starzeniem się pokolenia 30-latków, którzy nie mają już ochoty i siły na prawdziwy clubbing, a jednak wciąż lubią wychodzić i spędzać czas ze znajomymi na mieście. To też jeden ze sposobów przedłużenia młodości, bez popadania w klubowy infantylizm. Bardziej aktywni przedstawiciele pokolenia 30-latków zakładają stowarzyszenia i fundacje, a jako bazę dla nich – miejsca, w których nie jest tak głośno jak w klubach, nie trzeba tańczyć, za to można pogadać i uczestniczyć w jakimś artystycznym wydarzeniu. – Sam biznes tak nie przyciąga, ale jeśli robisz to dla siebie i dla swoich przyjaciół, to działa jak magnes i staje się fenomenem środowiskowym – tłumaczy Grzegorz Lewandowski, właściciel jednej z pierwszych warszawskich klubokawiarni, działającej od pięciu lat Chłodnej 25.

Urządzone w „stylu krakowskim”, czyli z meblami zebranymi po okolicznych śmietnikach, ze ścianami obwieszonymi plakatami reklamującymi rozmaite wydarzenia artystyczne, w dzień działają jak kawiarnie. Można w nich wypić latte, zjeść kanapkę, domowe ciasto, jest wi-fi, więc przedstawiciele wolnych zawodów urządzają tam sobie biura, studenci – czytelnię i świetlicę, a znajomi wpadają na partię scrabble albo chińczyka. Wieczorami stają się galeriami, salami koncertowymi dla alternatywnych kapel, odbywają się w nich projekcje filmowe, performance’y, czytanie sztuk i pokazy stand-up comedy.

Klubokawiarnie rozwijają się dzięki słabości i skostnieniu publicznych instytucji – tłumaczy Bogna Świątkowska, szefowa Fundacji Bęc Zmiana. – Podobnie jak organizacje pozarządowe, z większą wrażliwością i szybciej reagują na aktualne nastroje, dostarczają tego, co naprawdę ludzi interesuje. Dzięki temu nawet bez specjalnie wielkich wysiłków gromadzą publiczność i cieszą się wielkim wzięciem. Chłodna 25 ma mocny rys społecznikowski – właściciela i skupionych wokół niego ludzi interesuje zmiana Warszawy, a w przyszłości Polski, nad barem powiesili myśl Tadeusza Kantora: „Wszelką rewolucję artystyczną wywołują kawiarnie”.

Podobny rys ma otwarta z hukiem przez redakcję lewicowego czasopisma „Krytyka Polityczna” klubokawiarnia Nowy Wspaniały Świat. Warszawa Powiśle organizuje wernisaże, OSiR integruje środowisko rowerowe, 5-10-15, zajmujące wysypane piaskiem podwórko i czteropiętrową kamienicę na Mokotowskiej, chce być miejscem otwartym na wszelkie wydarzenia artystyczne oraz zróżnicowaną publiczność: „Wejdzie tam każdy, choćby przyjechał rowerem, na smyczy miał psa i dziecko w wózku” – ogłaszają. Powiększenie z kolei organizuje świetne koncerty alternatywnych zespołów.

W Poznaniu działa Cafe Mięsna, w Gdańsku Ex Libris, w Krakowie m.in. Mleczarnia i Miejsce, w Łodzi – Warzywa i Owoce, we Wrocławiu – klubogaleria Szajba, obecnie najmodniejszy lokal w mieście, organizowane są tam pokazy mody, występy didżejów, ostatnio otworzyła się wystawa neonów dawnych wrocławskich kin. – To wszystko są miejsca dla ludzi, którzy szukają na mieście czegoś więcej niż rozrywki – tłumaczy Karolina Marciniak, związana z wrocławskim offowym teatrem Scena Witkacego i wałbrzyskim Teatrem im. Szaniawskiego. – Ich plusem jest to, że gromadzą podobnych ludzi, można więc kogoś poznać, pogadać, a przy okazji rozwinąć się, poznać coś nowego, zobaczyć, usłyszeć.

Grzegorz Lewandowski w tej samoorganizacji młodych ludzi, w ich zamiłowaniu do lokalności, manifestującej się zarówno w promowaniu twórców związanych z miastem, w którym klubokawiarnia działa, jak i w piciu lokalnych piw, modzie na noszenie ubrań młodych polskich projektantów, jeżdżeniu po mieście na rowerach widzi zalążek społeczeństwa obywatelskiego. – Biznes, ale jednak realizujący projekty pożytku publicznego, będzie kołem napędowym wielkiej przemiany społecznej – przekonuje. – Pociągnie za sobą tych wszystkich, którym się chce, i to zmieni polską politykę z górnolotnej, abstrakcyjnej w opartą na samorządach i rozwiązywaniu rzeczywistych problemów.

Bardziej sceptyczni widzą w ruchu klubokawiarnianym kolejną środowiskową modę, która, podobnie jak wszystkie poprzednie, przeminie. Co będzie modne po klubokawiarniach?

****

Alfabet clubbingu

Na Warszawie imprezowy świat się nie kończy. Oto najjaśniejsze punkty na mapie rodzimego clubbingu. Zestawienie na podstawie typowań dokonanych przez redakcję miesięcznika „Aktivist”.

Buffet na terenie Stoczni Gdańskiej. Koncerty, wystawy, projekcje filmowe i imprezy o frapujących tytułach w rodzaju „Stylowych oczek nielecących” przyciągają zarówno trójmiejską bohemę, jak i ludzi zwyczajnie szukających zabawy na mieście.

Cafe Mięsna w Poznaniu. 300 m kw., na których organizowane są koncerty, imprezy didżejskie, VJ-ejskie oraz działa galeria Niewielka. Przeważają brzmienia nowofalowe spod znaku elektro, elektronika, czasem experimental czy gitarowy new wave.

Forty Kleparz w Krakowie. Alternatywne brzmienia, koncerty i sety didżejskie wykonawców polskich i zagranicznych, którzy nie są jeszcze znani szerokiej publiczności.

Klub Muzyczny Ucho w Gdyni. Koncerty, imprezy taneczne, wystawy, festiwale środowiskowe. Można spotkać m.in. młodych trójmiejskich poetów w akcji.

Klub Wytwórnia w Łodzi. W dawnych halach zdjęciowych przy ul. Łąkowej odbywają się koncerty, projekcje filmowe i spektakle teatralne. Z dedykacją: „Wyżera konesera”.

Klubokawiarnie warszawskie: Chłodna 25, Warszawa Powiśle, Nowy Wspaniały Świat, Powiększenie, Plan B oraz Artystyczna Kamienica 5-10-15. Wszelka działalność spod znaku sztuki, rozrywki i życia towarzyskiego i społecznego. Wspólny mianownik: luz.

Przestrzeń Działań Twórczych Tektura w Lublinie. Niszowe filmy, slamy poetyckie, koncerty, wystawy i imprezy taneczne do muzyki rozmaitej, z oberkami wycinanymi przez Kapelę Tadeusza Jedynaka włącznie. Squatowy klimat czyni z niej „miejsce, gdzie można trochę więcej”.

SQ Klub w Poznaniu. Najlepsze nagłośnienie w Polsce. Imprezy z wszelkimi odmianami muzyki elektronicznej, didżejskie gwiazdy z Polski i świata.

Versalka w Sopocie. Restauracja i klub, w których można spędzić czas od śniadania do śniadania. Wszystkie gatunki muzyki, z konsolety i na żywo. Hasło promocyjne: „Dwupiętrowy zestaw wypoczynkowy dla ludzi z wyobraźnią”.

Polityka 34.2010 (2770) z dnia 21.08.2010; Raport; s. 28
Oryginalny tytuł tekstu: "Clubbing po polsku"
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną