Prezes „Pojezierza” uniewinniony

Zenon Procyk, prezes Pojezierza, a wcześniej pracownik naukowy olsztyńskiej Akademii Rolniczo-Technicznej, miał według aktu oskarżenia narazić spółdzielnię na straty finansowe w dużych rozmiarach, fałszować dokumenty spółdzielcze, poświadczać nieprawdę i za pomocą sprytnych manipulacji uniemożliwiać spółdzielcom zmianę prezesa. W sumie postawiono mu 20 zarzutów. Śledztwo ruszyło w 2002 r., ale początkowo niemrawo. Nabrało tempa po emisji reportaży telewizyjnych demaskujących prezesa Procyka, który, według autorów, miał korumpować olsztyńskich sędziów i prokuratorów sprzedawanymi im poniżej kosztów mieszkaniami. Dziennikarzy zagrzewała do boju mająca osobiste porachunki z Procykiem pewna kobieta, nazwijmy ją Bizneswoman. Uważała, że spółdzielnia zawyża czynsz za jej lokal użytkowy. Wybudowała go na własny koszt, ale na spółdzielczym gruncie. Była przekonująca, przedstawiała liczne dowody kantów prezesa i wyliczenia, na jakie straty naraża spółdzielców. Docierała do innych w swoim mniemaniu pokrzywdzonych i rozszerzała front. Prezes wszystkiemu zaprzeczał, ale bronił się nieumiejętnie. Dziennikarzy pouczał, a Bizneswoman lekceważył. Niesłusznie. Wiosną 2005 r. został aresztowany. W areszcie spędził 8 miesięcy. Ówczesny prokurator krajowy publicznie stwierdził, że sprawa spółdzielni Pojezierze to afera niebywałych rozmiarów. Zabrzmiało jak wyrok, chociaż proces ruszył dopiero dwa lata później. Jeszcze przed jego rozpoczęciem media ogłosiły, że rozbito spółdzielczą ośmiornicę. Przed Sądem Rejonowym w Ostródzie zasiadło 29 oskarżonych: zarząd Pojezierza, księgowa, urzędnicy spółdzielni, a nawet pracownicy techniczni. Trzydziesty podejrzany, wiceprezes Pojezierza Andrzej Ł., nie doczekał procesu. W trakcie śledztwa popełnił samobójstwo, rzucając się z dziesiątego piętra spółdzielczego bloku. Zenon Procyk prezesem spółdzielni Pojezierze (11 tys. mieszkań) został w 1997 r. Jedną z jego pierwszych decyzji było zaskarżenie do sądu antymonopolowego sposobu naliczania opłat za ciepło. Dotychczas to Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (MPEC) określało, ile dany budynek ma zakupić ciepła. Wyrok z 1999 r. zmienił tę obowiązującą w całej Polsce zasadę, od tej pory to odbiorca decydował, ile ciepła chce zakupić. Ciepłownicy w całym kraju na nazwisko Procyk zaczęli reagować alergicznie. W Olsztynie jednym z głównych producentów ciepła były wtedy zakłady oponiarskie Michelin (d. Stomil). Procyk zrezygnował z pośrednictwa MPEC, wybudował dla spółdzielni Pojezierze wewnętrzny rurociąg i kupował ciepło bezpośrednio od Stomilu. W MPEC uznano, że to wypowiedzenie wojny i przystąpiono do kontrataku. – Dogadali się z Bizneswoman, organizowali jej spotkania z pracownikami MPEC i mieszkańcami Pojezierza. To tam pierwszy raz padło publicznie, że Procyk wymusza łapówki. Nazwano go panem Dziesięć Procent – opowiada były pracownik i działacz związkowy z MPEC. W 2002 r. sprawą zajęła się prokuratura w Elblągu. Pod jej nadzorem dowody przeciwko Procykowi zbierał pion ekonomiczny olsztyńskiego CBŚ. Na czele grupy policyjnej stał funkcjonariusz Gabriel P., który, jak potem zeznali przed sądem świadkowie, prywatnie toczył wojnę z Pojezierzem. Domagał się na koszt spółdzielni remontu lokalu, w którym kwiaciarnię prowadziła jego żona. – Nigdy w żadnej sprawie na spółdzielnię nie naciskałem – oświadcza w rozmowie z reporterem POLITYKI. Ale zeznający przed sądem Marcin Ł., syn wiceprezesa spółdzielni Pojezierze, tego, który podczas śledztwa popełnił samobójstwo, mówił: „To była osoba, której ojciec zasponsorował kwiaciarnię. (...) Nie znam tej osoby, ale wiem, że to był policjant z CBŚ. (...) Do ojca przychodził ten pan i oni zamykali się w pokoju, a potem jak ten pan wychodził, to widziałem, jak ojciec się zachowywał. Wydaje mi się, że to się przyczyniło do tego, co się stało”. Syn wiceprezesa mówił o Gabrielu P. „Zasponsorowanie” kwiaciarni oznaczało remont, jaki przeprowadzono w lokalu dzierżawionym przez małżonkę policjanta. Gabriel P. w rozmowie z POLITYKĄ przyznał, że to błąd, iż akurat jemu zlecono czynności śledcze w sprawie Pojezierza. – To była decyzja moich przełożonych. Ja wiem, że może to wyglądać na konflikt interesów, ale zaręczam, że byłem bezstronny. Jeden z byłych już przełożonych Gabriela P. był znajomym Bizneswoman. W rozmowach z dziennikarzami (w tym z niżej podpisanym) wspominała, że zna treść podsłuchów założonych na telefony Procyka. – Tymi podsłuchami koledzy z pionu ekonomicznego grali, jak chcieli – mówi nam były oficer olsztyńskiego CBŚ (z wydziału kryminalnego). – Były objęte klauzulą tajności, ale krążyły po mieście, a niektórzy na korytarzach komendy opowiadali nieuprawnionym ich treść. Robili wiele rzeczy, aby docisnąć tego Procyka. Mieli świadomość, że przekraczali prawo. Według niego czynności powierzono Gabrielowi P. właśnie dlatego, że ten miał prywatną wojnę z prezesem Pojezierza. – Umiejętnie to wykorzystano – komentuje. Podczas jednego z posiedzeń ostródzkiego sądu żona oskarżonego prezesa Krystyna Procyk wygłosiła oświadczenie. Uczyniła to pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Opowiedziała o manipulacjach dokonywanych przez oficera CBŚ. Podała przykład. Najpierw na jej telefon ktoś przekierował rozmowę, jaką jej mąż prowadził z główną księgową spółdzielni. Była o męża trochę zazdrosna, dlatego, kiedy wrócił do domu, zrobiła mu awanturę. W tym czasie do ich córki, studiującej i mieszkającej w Krakowie, zadzwonił telefon. Odebrała i ze zdziwieniem skonstatowała, że słyszy awanturę, jaką jej mama robi tacie. „Wygląda na to, że funkcjonariusze CBŚ zabawiali się naszym kosztem” – mówiła przed sądem Krystyna Procyk. Uważała, że celowo przekierowano najpierw rozmowę męża na jej telefon, a potem domową kłótnię na krakowski telefon córki, aby wywrzeć na rodzinę dodatkową presję. „Żyliśmy wtedy w ciągłym stresie, tym bardziej że doskonale sobie zdawaliśmy sprawę, że byliśmy cały czas śledzeni, nawet dzieci. A wszystkie nasze telefony były na podsłuchu” – zeznała. Według jej słów niedługo po incydencie z telefonami funkcjonariusz CBŚ Gabriel P. spytał ją: „Przyłapała ich pani, co? Posłuchała sobie?!”. Do Procyków przychodziły w tym czasie anonimy z pogróżkami. Uszkadzano ich samochody. Podpalono ich dom. Policja, zawiadamiana o tych faktach, nigdy nie potrafiła znaleźć sprawców. Organy ścigania zanotowały tylko jeden sukces – ujęto szantażystę, który domagał się od Procyka 40 tys. zł i groził jego córce. Ujęto go, został skazany na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu. Śledczy zapewne oczekiwali, że umieszczając prezesa spółdzie