PiS czyści policyjne kadry

Bez zgody ministra Zielińskiego nikt nie awansuje i dotyczy to nawet szczebla zastępcy szefa w komendzie powiatowej w anegdotycznych już Kaczych Dołach – mówi wiceszef komendy miejskiej z zachodniej Polski. Każda nominacja jest konsultowana z lokalnymi strukturami PiS, a nawet z hierarchami kościelnymi. Komendantów wojewódzkich pozbawiono kompetencji w zakresie polityki kadrowej. Jarosław Zieliński jest w MSWiA wiceministrem nadzorującym m.in. policję. Pochodzi z Suwałk i pewnie dlatego województwo podlaskie otoczył specjalną troską. – Podlaska policja korzysta z jego wsparcia, inne garnizony trochę zazdroszczą – uważa Zbigniew Rau, były wiceminister spraw wewnętrznych z czasów rządów koalicji PiS, LPR i Samoobrony. – Jeżeli zmianie politycznej towarzyszy wymiana komendantury w całym kraju, to znaczy, że my jako policja jesteśmy dalecy od apolityczności – twierdzi naczelnik wydziału jednej z komend wojewódzkich. Dodaje, że trudno mu uwierzyć, iż wszystkie dymisje miały uzasadnienie merytoryczne. Po każdych wyborach w policji dochodziło do karuzeli stanowisk, ale nigdy jeszcze rewolucja personalna nie sięgała tak głęboko. Nie powinno to nikogo dziwić, bo PiS takich planów nie skrywał i je realizuje. Przede wszystkim partia rządząca obiecywała, że na stanowiskach funkcyjnych w policji nie będzie miejsca dla tych, którzy kariery w resorcie rozpoczynali w czasach PRL. I chociaż Milicja Obywatelska to nie Służba Bezpieczeństwa, to i tak dla polityków Prawa i Sprawiedliwości każdy, kto włożył mundur przed 1989 r., jest podejrzany. Selekcji dokonano zaraz po październikowych wyborach. Pozbyto się wszystkich policyjnych generałów poza obecnym komendantem głównym Jarosławem Szymczykiem, ale on pracę w policji podjął w 1990 r., więc miał alibi. Na emerytury odesłano też prawie wszystkich komendantów wojewódzkich i część szefów komend powiatowych. Odbywało się to w nieładnym stylu i trochę wstydliwie. Dymisje wręczano w pośpiechu, obyło się bez uroczystych pożegnań. Przekaz brzmiał jasno: wam już dziękujemy, teraz czas na policjantów z naszego rozdania. Bo ci nasi to nam będą wdzięczni. Ustawić się z wiatrem Przy tak gruntownej wymianie kadr nie może się obyć bez turbulencji. Jeden z naszych rozmówców, zastępca komendanta wojewódzkiego, dostrzegł demoralizujący wpływ rewolucji kadrowej na młodych oficerów policyjnych. – Widzą, co się dzieje, i już zaczynają kombinować, jak się dobrze ustawić z wiatrem. Komu sprzyjać na poziomie samorządów. Na razie dylematu nie ma. Wiadomo, komu sprzyjać, ale za trzy lata przed kolejnymi wyborami trzeba będzie dobrze główkować, analizując sondaże opinii publicznej. Pewną nauczkę policjanci wynieśli z afery pierwszego komendanta głównego z ramienia PiS Zbigniewa Maja. Miał w policji opinię dobrego fachowca od spraw kryminalnych, ale pogubionego w politycznych grach. Spełniał głównie warunek późnego urodzenia – do policji przyszedł w 1996 r. Pracował potem w pionie Centralnego Biura Śledczego i notował sukcesy. Jako nowy szef policji błyskawicznie przystąpił do wymiany kadr. Niektóre podpisywane przez niego (bo ryzykowne byłoby stwierdzenie, że podejmowane) decyzje o dymisjach i nominacjach budziły zdziwienie. A już w osłupienie wprowadziła środowisko policyjne konferencja prasowa, podczas której nowy wówczas komendant Maj rozliczał poprzednika Marka Działoszyńskiego. Oprowadzał dziennikarzy po gabinecie byłego komendanta, mówiąc, że to Bizancjum. Uznano, że wykazał się kompletnym brakiem stylu i złamał niepisaną zasadę, że poprzedników publicznie się nie chłoszcze. – Podpuszczono go, to ewidentne. Zbyszek, chociaż impulsywny, nigdy sam z siebie by takiej wiochy nie odstawił – mówi bliski kolega Maja z czasów wspólnej pracy w CBŚ. Komendant szybko ochłonął i w rozmowie z niżej podpisanym żałował nawet, że tak się wtedy potoczyło. Szefowie resortu musieli się zorientować, że wystawili insp. Maja na pośmiewisko i punktów im więcej nie nabije. Wykorzystali nadarzającą się okazję, aby go odwołać. Do dzisiaj nie wiadomo, czy informacja o rzekomych przewinach Maja z okresu, gdy pracował w CBŚ, badanych przez prokuraturę, była czystym przypadkiem. – Raczej nie sądzę – mówi jeden z byłych komendantów głównych. Wiadomo natomiast, że Maj do dzisiaj nie usłyszał żadnych zarzutów. Sprawa Maja uświadomiła policjantom, a przynajmniej tym z ambicjami generalskimi, że kariera jest niczym łaska pańska, co na pstrym koniu jeździ. Łatwo zostać pionkiem w grze, której reguły wyznaczają politycy. Insp. Maj był najkrócej urzędującym komendantem w historii polskiej policji. Wytrwał zaledwie dwa miesiące. Zastąpił go nadinspektor Jarosław Szymczyk, awansowany na stopień generalski w 2014 r. przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Akurat ta nominacja wydaje się nieźle trafiona. 46-letni gen. Szymczyk był dobrym komendantem wojewódzkim w Rzeszowie, Kielcach, a od lutego 2015 r. w Katowicach. Ma doświadczenie w kierowaniu dużymi garnizonami i jest wszechstronnie wykształcony. To w policji rzadkość, aby absolwent Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie skończył dodatkowo socjologię (na Uniwersytecie Wrocławskim) i uzyskał doktorat na wydziale filologicznym (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Złośliwi nazywają go Wielkim Językoznawcą, ale policjanci, z którymi pracował w Katowicach, twierdzą, że nie ma zapędów dyktatorskich. Jego praca doktorska nosiła tytuł „Modalność deontyczna w policyjnych aktach prawnych”. Policjantom spodobała się twarda postawa komendanta, kiedy jednoznacznie stanął w obronie funkcjonariuszy z Gdańska, publicznie zganionych przez ministra spraw wewnętrznych Mariusza Błaszczaka. Przypomnijmy, w maju w Gdańsku policja interweniowała, kiedy uczestnikom Marszu Równości usiłowali przeszkodzić narodowcy, a wśród nich córka gdańskiej radnej z PiS. Została obezwładniona przez funkcjonariuszy, a Mariusz Błaszczak uznał, że ci zachowali się nieprofesjonalnie. „Tak traktować kobiety nie można” – grzmiał. Uznał, że interwencja była brutalna, policjanci nie powinni używać siły wobec słabej kobiety. Zapowiedział postępowanie dyscyplinarne wobec funkcjonariuszy. Gen. Szymczyk zarządził kontrolę, ale od początku mówił, że winy swoich podwładnych nie dostrzega. Potem kontrolerzy potwierdzili, że zatrzymanie córki radnej odbyło się zgodnie z procedurą. Opinie wygłaszane wtedy przez ministra wzburzyły policjantów, bo po raz pierwszy w historii ich polityczny szef tak jednoznacznie i bez zbadania sprawy stanął przeciwko mundurowym. Odebrali jego wystąpienie jako jasny sygnał: nie wolno ruszać ludzi związanych z PiS, nawet kiedy łamią prawo. Kolejne sygnały dostali od szefa resortu sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Najpierw, gdy w marcu 2016 r. postanowił wstrzymać wykonanie kary wobec Marcina F., skazanego na pół roku więzienia za kopnięcie w 2014 r. policjanta podczas manifestacji antyrządowej z udziałem narodowców. Adwokat skazanego skierował do prezydenta Andrzeja Dudy prośbę o ułaskawienie. Ziobro wstrzymał wobec Marcina F. karę do czasu decyzji prezydenta. To bezprecedensowa decyzja ministra, który zastąpił sąd, a dla prawicowych manifestantów informacja, że mogą praktycznie bezkarnie naparzać się z policją. W razie czego minister pomoże. Policjanci, którzy w Warszawie 1 sierpnia br. zatrzymali dwie osoby podejrzane o cmentarny wandalizm, dostali od ministra Ziobry wiadomość, że jak ktoś profanuje grób Bieruta, nie powinien ponosić odpowiedzialności, bo to był przecież zbrodniarz komunistyczny. Po jego osobistej interwencji prokuratorzy nakazali policji zwolnić podejrzanych z izby zatrzymań. Minister Ziobro podczas specjalnej konferencji prasowej napominał, że nie wolno za byle wykroczenie pozbawiać ludzi wolności nawet na zgodne z prawem 48 godzin. Zabawnie to zabrzmiało w ustach ministra, za którego pierwszej kadencji w latach 2005–07 w obieg publiczny weszło określenie o areszcie wydobywczym. Policjanci, którzy zatrzymali podejrzanych z Powązek, mogli obawiać się postępowania o nadużycie uprawnień, bo na to wskazywała logika wydarzeń. Ale po sądowej kontroli stwierdzono, że działali zgodnie z prawem. Takie historie burzą krew zwykłych funkcjonariuszy, bo nagle dostrzegają oni, że za swoją pracę są narażeni na ataki nie tylko ze strony przestępców, ale też polityków rządzącej partii. Z jednej strony zbierają pochwały za profesjonalizm podczas zabezpieczania Światowych Dni Młodzieży, z drugiej szefowie resortu spraw wewnętrznych nabierają wody w usta, kiedy trzeba jasno powiedzieć, że policjant ma prawo w określonych sytuacjach użyć broni. Chodzi o zdarzenie w Szczecinie, gdzie policjant zastrzelił kierowcę, który nie zatrzymał się do kontroli i – jak twierdzą policjanci – próbował potrącić funkcjonariusza. Podczas wizji lokalnej rozjuszony tłum uniemożliwił czynności. Ani minister Błaszczak, ani jego zastępca Zieliński nie zajęli stanowiska. Kto wie, w tym tłumie mogli być przecież wyborcy PiS. Męska twarz policji Wielka przebudowa w policji przypomina wojnę błyskawiczną. Media cytowały komendanta Maja, kiedy ten chełpił się, że jego poprzednicy potrzebowali na zmiany personalne nieraz kilku lat, a on uporał się z tym w dwa miesiące. Wszyscy nowi komendanci wojewódzcy są stosunkowo młodzi (w większości urodzeni w latach 70.), ale w pracy policyjnej doświadczeni. Są nieźle wykształceni i niewątpliwie ambitni. Każdy z nich ma trzech zastępców, także przeważnie awansowanych w ostatnich miesiącach. Co ciekawe, w tej grupie dowodzącej polską policją jest tylko jedna kobieta, trzecia zastępczyni komendanta w KWP w Gdańsku. W Komendzie Głównej trzecią zastępczynią komendanta głównego też jest kobieta, insp. Helena Michalak. Jeżeli w 100-tysięcznej armii policjantów pracuje kilkanaście procent kobiet, to ich reprezentacja w najwyższej grupie kierowniczej wynosi zaledwie 1,4 proc. Wydaje się, że skończyła się w polskiej policji pogoda dla kobiet. Nadal będą przyjmowane do szkół policyjnych, ale czeka je potem trudna droga do awansu w hierarchii służbowej. Panuje opinia, że za rządów PO-PSL przesadzono z szerokim otwarciem drzwi do pracy w policji. – Może to źle zabrzmi, ale kobiet w policji jest za dużo – uważa jeden z naszych rozmówców, policjant z pionu kryminalnego. – Bywają kłopotl