Społeczeństwo

Natalia Przybysz: „Miałam aborcję”. To przełomowe świadectwo, których wciąż w Polsce brakuje

Natalia Przybysz Natalia Przybysz Natalia Przybysz / Facebook
Jej głos – wywiad i piosenka – może stać się zachętą dla innych kobiet, aby zaczęły mówić o swoich doświadczeniach aborcji.

Natalia Przybysz – piosenkarka, autorka tekstów, zdobywczyni dwu Fryderyków za album „Prąd” – udzieliła wywiadu „Wysokim Obcasom”. Wywiadu dla mnie przełomowego, bo pozwalającego wybrzmieć indywidualnemu doświadczeniu aborcji. Nie aborcji mierzalnej w liczbach, spychanej do tajemniczego podziemia czy traktowanej jak sukno do darcia między partie polityczne. Aborcji sprowadzonej do konkretnego przypadku, czyli dokonanej przez Natalię Przybysz. Urodzoną w 1983 roku, matkę dwójki dzieci, od lat w szczęśliwym, nieformalnym związku z ich ojcem.

Historia w skrócie wygląda tak. Natalia nie chciała trzeciego dziecka. Z różnych powodów. Poszła do lekarza, który powiedział, że nic nie może zrobić, ale jeśli kupi tabletki na wrzody, „to wtedy możemy porozmawiać”. Natalia wzięła więc 42 tabletki, ale kiedy nadal nie roniła, a lekarz w Polsce rozkładał ręce, zdecydowała się wyjechać na Słowację. Zapłaciła tysiąc złotych.

Dotarła do Krakowa, gdzie o pierwszej w nocy wsiadła do specjalnego busa. Do kliniki dojechała rano, podpisała dokument, w którym zgodziła się na oczyszczenie macicy. Zabieg trwał pięć minut. Po wszystkim poczuła ulgę. Mimo to przez kilka miesięcy – po 42 tabletkach na wrzody – cierpiała fizycznie. Miała anemię, chorowała na przewlekłe zapalenie oskrzeli. O przeżyciach napisała piosenkę „Przez sen” z refrenem: „A w roku miłosierdzia święta w więzieniu spędzam, ciało jest domem, a dusza gościem”. Wypuściła ją kilka miesięcy przed premierą płyty, jako wsparcie dla Czarnego Protestu Polek.

Tyle suche fakty. A teraz wyjaśnienie, dlaczego ten głos jest dla mnie tak ważny. W pamięci społecznej brakuje głosów kobiet, które w czasie obowiązywania ustawy o aborcji z 1956 r. (z zapisem o przerywaniu ciąży ze względu na trudne warunki życiowe) zrobiły tzw. skrobankę. Bezskutecznie szukałam ich świadectw m.in. w archiwum Ośrodka Karta. Nie ma nawet pół zdania ani kawałka kartki, na której któraś z milionów Polek zapisała, gdzie przerwała ciążę, jak to zrobiła, co potem czuła itd.

Zastanawiałam się, dlaczego milczały, i doszłam do wniosku, że ze wstydu. Nie za to, co zrobiły, bo jak przez mgłę – w latach 70. byłam dzieckiem – pamiętam, że tzw. zabieg nie był czymś wstydliwym. Kobiety rozmawiały o nim jak o środku antykoncepcyjnym.

Tyle że dla biedoty, bo tzw. inteligencja z małych miasteczek czy miast „zakładała spirale” albo kupowała prezerwatywy. Wydaje mi się, że to – utwardzone przez ustawę z 1956 r. – przekonanie, że aborcja jest problemem patologii, zostało w nas do dziś. Może byłoby inaczej, gdyby w pamięci społecznej zapisały się głosy kobiet, które zrobiły tzw. zabieg jeszcze przed wprowadzeniem obowiązującego dziś kompromisu aborcyjnego. Może byłoby w nas więcej empatii, gdybyśmy połączyli doświadczenie z opowieścią, dopasowali człowieka do opisywanego przez niego przeżycia. Z pewnością jednak podziałałaby na nas jednostkowa historia kogoś podobnego do nas. I to najchętniej kogoś, kto nie pochodzi z tzw. gminu, ale właśnie z inteligencji.

Być może jakąś próbą odczarowania aborcji z lat 70. były wypowiedzi Marii Czubaszek, która wielokrotnie przyznawała, że nie chciała mieć dzieci, dlatego kilka razy przerwała ciążę. Ale Marię Czubaszek, również z powodu jej profesji, czyli zarabiania na życie satyrą, nikt nie traktował poważnie. A i ona sama była zdziwiona, że ktoś bierze ją na tyle poważnie, aby bojkotować reklamowany przez nią Empik.

Natalia Przybysz w odróżnieniu od Marii Czubaszek jest młoda, ma pieniądze, a dziś to – w odróżnieniu od czasów PRL, kiedy obowiązywał podział na robotników, inteligencję i chłopów – przypisuje kogoś do klasy średniej. Czyli ma wszystko to, co pozwala jej mówić, być słyszaną i traktowaną poważnie.

Dlatego uważam, że jej głos – wywiad i piosenka – może stać się zachętą dla innych kobiet, aby zaczęły mówić o swoich doświadczeniach aborcji. Nie po to, żeby szokować ani nawoływać do zabijania – a takie posty już pojawiają się pod udostępnioną przez Natalię piosenką – ale po to, żeby nie kłamać ani nie utrzymywać tajemnicy.

Głosy kobiet mogą stać się posagiem dla kolejnych pokoleń: pamięcią o tym, co i jak przeżyły. Bez tego następne miliony Polek mogą zostać z błędnym przekonaniem, że aborcja ich nie dotyczy.

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kultura

Czytamy i oceniamy nowego Wiedźmina. A Sapkowski pióra nie odkłada. „Pisanie trwa nieprzerwanie”

Andrzej Sapkowski nie odkładał pióra i po dekadzie wydawniczego milczenia publikuje nową powieść o wiedźminie Geralcie. Zapowiada też, że „Rozdroże kruków” to nie jest jego ostatnie słowo.

Marcin Zwierzchowski
26.11.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną