Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Społeczeństwo

Smog niszczy zdrowie polskim dzieciom. Sytuacja jest alarmująca

Około tysiąca przedszkoli zlokalizowanych jest w tak bardzo zanieczyszczonych obszarach, że oddychanie wiąże się z ryzykiem zakażenia dolnych dróg oddechowych. Około tysiąca przedszkoli zlokalizowanych jest w tak bardzo zanieczyszczonych obszarach, że oddychanie wiąże się z ryzykiem zakażenia dolnych dróg oddechowych. Ashton Bingham / StockSnap.io
W ponad 62 proc. polskich przedszkoli dopuszczalny poziom pyłów stężonych PM10 i PM2,5 został przekroczony częściej niż przez 35 dni w ciągu roku.

„Nie ma w Polsce przedszkola, które znajdowałoby się w miejscu, gdzie powietrze jest czyste” – taki wniosek płynie z raportu Greenpeace Polska i Fundacji #13 „Polskie przedszkola w smogu”.

Dzieciom smog szkodzi bardziej

Dzieci wdychają więcej powietrza w przeliczeniu na masę ciała niż dorośli. W ten sposób siłą rzeczy przyjmują większą dawkę zanieczyszczeń. Dzieci oddychają też częściej przez usta niż przez nos, który filtruje powietrze. Dłużej i częściej – w odróżnieniu od większości dorosłych – przebywają poza domem, gdzie są narażone na działanie szkodliwych pyłów w powietrzu.

Autorzy raportu, Łukasz Adamkiewicz oraz Dominika Mucha, powołują się na badania pokazujące następującą zależność: jeśli dziecko w okresie trzech pierwszych lat życia zachoruje na poważną chorobę układu oddechowego – na przykład zapalenie płuc – to trzykrotnie wzrasta ryzyko, że w wieku dorosłym będzie cierpiało na choroby układu krążenia. I inne badania, również nowe, według których zanieczyszczenie powietrza może prowadzić do wadliwego rozwoju układu nerwowego.

Jednocześnie sam układ odpornościowy nie jest u dzieci w pełni rozwinięty, tak jak u dorosłych, co powoduje częstsze ataki wśród dzieci chorych na astmę. Ekspozycja w młodym wieku na zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko przewlekłych chorób układu oddechowego i układu krążenia w późniejszym rozwoju. U dzieci żyjących na obszarach, które cechują się wysokim skażeniem zanieczyszczeń, wolniej rozwijają się mózgi.

Istnieje także zależność między zanieczyszczeniem powietrza, którym oddycha matka w ciąży, a niską masą noworodków (poniżej 2,5 kg). Każde 5 mikrogramów szkodliwych drobnych pyłów na metr sześcienny powietrza ponad normę zwiększa ryzyko urodzenia mniejszego dziecka aż o 15 proc.

Trujące PM10 i PM2,5

Sprawcy zdrowotnych zagrożeń to pyły stężone PM10 i PM2,5. Mogą zawierać liczne substancje trujące, np. rakotwórczy benzo(a)piren.

Dolegliwości związane z PM10 pojawiają się już nawet kilka godzin po kontakcie z zanieczyszczonym powietrzem. To kaszel, trudności z oddychaniem czy zadyszka. Natomiast konsekwencje zdrowotne związane z wdychaniem PM 2,5 mogą być odłożone nawet o lata, ale są dużo poważniejsze. Są nimi choroby układu oddechowego i układu krążenia.

Zgodnie z polskim prawem dopuszczalny poziom stężenia średniodobowego PM10 to 50 miligramów na metr sześcienny i nie może być przekraczany częściej niż 35 dni w ciągu roku. Tymczasem aż 7,3 tys. z prawie 12 tys. przedszkoli objętych analizą przez Fundację #13 i Greenpeace Polska znajduje się na obszarach, na których ten limit – 35 dni – został przekroczony. To ponad 62 proc. placówek.

Najgorzej sytuacja przedstawia się w centralnej i środkowej części południowej Polski. Wszystkie przedszkola w Polsce znajdują się na terenach, gdzie przekroczona jest norma Światowej Organizacji Zdrowia dla pyłu PM2,5. Około tysiąca przedszkoli zlokalizowanych jest w tak bardzo zanieczyszczonych obszarach, że oddychanie w nich powietrzem zewnętrznym wiąże się ze wzrostem ryzyka zakażenia dolnych dróg oddechowych o co najmniej 25 proc. w stosunku do ryzyka oczekiwanego przy poziomie zanieczyszczeń nieprzekraczającym norm rocznych WHO.

Greenpeace Polska i Fundacja #13 podkreślają, że podstawową przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest węgiel. I przypominają, że rząd do dziś nie spełnił obietnicy usunięcia z rynku węgla najgorszej jakości, do czego zobowiązał się w programie „Czyste Powietrze”.

***

Cały raport „Polskie przedszkola w smogu” Fundacji #13 i Greenpeace Polska można przeczytać tu.

źródło: OKO.press

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama