Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Społeczeństwo

Nie współrządzić i nie kłamać

Historia PRL. Gra z komunistami pod znakiem krzyża

Andrzej Micewski Andrzej Micewski Quaschinsky, Hans-Günter / German Federal Archive
Andrzej Micewski był cenionym publicystą i historykiem – to wiedzieliśmy; chciał też być graczem w pierwszej lidze politycznej PRL – to wynika z ujawnionych ostatnio akt SB. Przypadek ten stawia generalne pytanie: czy opłacało się pod znakiem krzyża wejść do gry z komunistami? Bo nie ulega wątpliwości, że ta polityczna pokusa stanęła przed wieloma działaczami katolickimi w kilku legalnych organizacjach.

O Micewskim (1926–2004) zrobiło się głośno, kiedy niedawno ujawniono, że współpracował z bezpieką. Ta współpraca była mu potrzebna do gry, którą chciał prowadzić z ówczesną władzą. A do tego służyło mu Stowarzyszenie Pax, w którym działał. Nie tylko jemu – także innym działaczom, na czele z założycielem i wieloletnim wodzem Bolesławem Piaseckim. Ale ta gra z partią komunistyczną stawiała przed tymi, którzy chcieli w nią wejść, fundamentalne pytanie. Po latach sam Micewski sformułuje je w tytule głośnej książki: „Współrządzić czy nie kłamać?”.

Czy w Polsce komunistycznej była możliwa jakaś polityka katolicka i jaka? Ten dylemat – jak katolik ma się zachować wobec Polski pojałtańskiej – stanął i przed świeckimi, i księżmi, przed Kościołem i całym społeczeństwem katolickim.

Zaraz po wojnie część Polaków walczyła z bronią w ręku z nowym systemem, część próbowała opozycji legalnej, póki to było możliwe, inni poparli nowy ustrój, a ich liczba rosła w miarę, jak komuniści umacniali się u władzy. Na pytanie o granice kompromisu padły różne odpowiedzi, ale ten zasadniczy dylemat towarzyszył – raz ostrzej, raz łagodniej – przez prawie pół wieku Polski Ludowej wszystkim niekomunistom, którzy nie wybrali emigracji wewnętrznej, a chcieli działać politycznie lub społecznie, lecz niekoniecznie w podziemiu.

W lipcu 1945 r. abp Adam Sapieha, metropolita krakowski, apelował do Polaków o solidarność narodową, umiar i rozwagę: „Nawet szlachetne porywy, ale nie dosyć rozważne, kierowanie się niezdrową miłością własną lub ciasnymi partyjnymi względami mogą sprowadzić na kraj ciężkie straty”.

W tym kierunku szedł utworzony pod opieką kurii krakowskiej „Tygodnik Powszechny”, a także zaprzyjaźniony z nim ideowo miesięcznik „Znak”.

Niezbędnik Inteligenta Polityka. Niezbędnik Inteligenta. Wydanie 10 (90070) z dnia 30.09.2006; Niezbędnik Inteligenta; s. 37
Oryginalny tytuł tekstu: "Nie współrządzić i nie kłamać"
Reklama