Ariadna Rokossowska: Czy w Rosji ludzie wiedzą, czym jest data 4 listopada? Czy kojarzy się z jednością narodową, czy raczej z wygnaniem Polaków z Kremla?
Jelena Jakowlewa: Ten dzień nie kojarzy się ze zwycięstwem naszych przodków nad Polakami, a raczej z pokonaniem zarazy pomarańczowej rewolucji. Dymitr Samozwaniec był pierwszym prototypem kolorowych buntów, które przetoczyły się przez kraje poradzieckie kilka lat temu. Dymitra popierała Polska, która wtedy była wystarczająco silna, by przeprowadzić taką geopolityczną intrygę. Gdyby tak silne były Czechy, to Dymitr przyszedłby z Czech. Dlatego dzisiaj trudno jest obrażać się na Polskę z tego powodu, że 400 lat temu opracowała taki projekt polityczny – ciekawy, ale
nieudany.
Główne lekcje ze zwycięstwa nad pomarańczową rewolucją – czy tą z ostatnich lat, czy tą historyczną – trzeba odnosić do własnego, rosyjskiego podwórka. Należy raczej patrzeć na rosyjskie błędy niż na polskie grzechy. I zadać sobie fundamentalne pytania: dlaczego nasza władza okazuje się tak często bezsilna i pozbawiona legitymacji? Dlaczego elity tak szybko i tak chętnie zdradzają władcę i otwierają drzwi samozwańcom? Moim zdaniem antypolskie naelektryzowanie, jakie towarzyszyło osiem lat temu wprowadzaniu nowego święta 4 listopada, całkowicie w Rosji wywietrzało.
A.R.: W Polsce wiele osób odczytało ustanowienie w Rosji święta 4 listopada właśnie jako fetowanie zwycięstwa nad Polakami. Trzeba podkreślić, że w Polsce nie ma obecnie na scenie politycznej żadnych prorosyjskich formacji. Jednak jest pewna warstwa społeczeństwa, skłonna do większej otwartości – nie tylko wobec Rosji, ale także Niemiec i Unii Europejskiej. To rządząca obecnie partia i jej elektorat. Platforma Obywatelska mówi, że kraje sąsiednie – w tym Rosję – należy brać takimi, jakie są, i mimo wszystko z nimi współpracować. Ale ta pozycja nie jest charakterystyczna dla całej Polski.
J.J.: Polska nadal jest postrzegana przez Rosjan jako kraj atrakcyjny, jeśli chodzi o warunki życia.