W Kościele rzymskim imię papieża to ważny komunikat. Mówi o tym, na co będzie zwracał szczególną uwagę w swojej posłudze. Wybrane przez nowego papieża imię może oznaczać jego duże przywiązanie do ubóstwa, prostoty i świętości Franciszka z Asyżu, ale także akcentuje poczucie własnej grzeszności. W ikonografii Franciszek z Asyżu przedstawiany jest w brązowym habicie, przepasany białym sznurem z trzema węzłami. Symbolizują one trzy składane przez braci śluby: posłuszeństwa, ubóstwa i czystości. Co ciekawe, w 1979 roku Jan Paweł II ogłosił św. Franciszka patronem ekologów i ekologii.
Kardynał Karol Wojtyła wybierając imię pokazał, że chce – jak jego poprzednik Jan Paweł I - być dziedzicem soborowych papieży Jana XXIII i Pawła VI. Podobnie wybierając imię Benedykta XVI, kardynał Joseph Ratzinger wskazał na Benedykta XV - arystokratę, dyplomatę, papieża, który starał się działać na rzecz pokoju w czasie pierwszej wojny światowej.
Pierwszy papież, czyli św. Piotr, faktycznie miał na imię Szymon. Nadał mu je, według Ewangelii, Chrystus („Ty jesteś Szymon, syn Jana, ty będziesz nazywał się Kefas - to znaczy: Piotr” ). Ale po nim, przez kolejne pięćset lat, papieże nie przybierali nowych imion. Po św. Piotrze pierwszą głową Kościoła, która to zrobiła był Jan II (jego pontyfikat przypadał na lata 533-535). Zrobił to prawdopodobnie dlatego, że jego właściwe imię - Merkuriusz - kojarzyło się z pogańskim rzymskim bogiem Merkurym i musiało być dla nowo wybranego papieża pewnym obciążeniem.
Kolejnymi papieżami, którzy przyjęli nowe imiona, ale dopiero czterysta lat po Janie II, byli: Jan XII (955-964), ochrzczony jako Oktawian oraz Jan XIV (983-984), z chrztu Piotr, który postanowił zmienić imię przez wzgląd na szacunek dla pierwszego papieża. Dopiero od pontyfikatu Grzegorza V (996 – 999), który wcześniej nosił imię Brunon, przyjmowanie przez papieży nowych imion stało się normą. Po zakończeniu pontyfikatu papieża Landona (911-914) biskupi Rzymu najchętniej przyjmowali imię, które nosił jeden z ich poprzedników.
Najwięcej było papieży o imieniu: Jan (23), Grzegorz i Benedykt (16), Klemens (14), Innocenty i Leon (13), Pius (12), Stefan i Bonifacy (9), Urban i Aleksander (8), Paweł i Hadrian (6) oraz Celestyn i Sykstus (5). Ale w poczcie papieży są też tacy o mniej popularnych imionach, takich jak Kalikst, Formosus, Agapit czy Hadrian.