Czy papież Franciszek zdecyduje się na abdykację?

Papież Bergoglio zostałby następcą papieża Ratzingera prawdopodobnie nawet, gdyby Benedykt XVI nie abdykował w 2013 r. Franciszek nigdy nie miał z abdykacją Ratzingera problemu. Sam daje do zrozumienia, że pójdzie w jego ślady, kiedy poczuje odpływ sił do pracy. Na razie (w grudniu skończył 80 lat) nie sprawia wrażenia przepracowanego lub tracącego siły żywotne, zapał reformatorski i duszpasterski. Ale deklaracja wisi w powietrzu. Jeden z bliskich znajomych Franciszka z czasów argentyńskich, cytowany w wydanej świeżo biografii Bergoglia pióra zaprzyjaźnionej z nim dziennikarki Elisabetty Pique („Życie i rewolucja”), mówi jej: „Nie wiem, ile potrwa ten pontyfikat, ale jestem pewien, że Franciszek zrezygnuje”. Ojciec Carlos Galli dodaje, że jego zdaniem idzie epoka krótszych pontyfikatów, jakby na kadencję czy dwie. Do tego trzeba jednak tradycji i przemyślanych zmian w prawie kościelnym. Gdyby Bergoglio rzeczywiście ustąpił jak Ratzinger, a następca Bergoglia poszedł też w ślady ich obu, tradycja by się zawiązała. A więc? Giełda watykańska nigdy nie śpi. U progu 2017 r. najczęściej pada nazwisko kardynała z Gwinei Roberta Sarah. Nieznane? Nie szkodzi. Nazwiska Bergoglia, kardynała z Nowego Świata, też w Europie nie słyszano poza kręgami kościelnymi. Sarah jest uważany za kościelnego konserwatystę. Takiego, który traktuje Boga, Pismo i Tradycję śmiertelnie poważnie, z nabożeństwem i lękiem przed Bożą Karą. Bardzo przypomina fikcyjnego papieża Piusa XIII ze świetnego serialu Paolo Sorrentino. Sarah podpisał w zeszłym roku wraz z grupą innych kardynałów list do papieża Franciszka w związku z synodem poświęconym katolickiej rodzinie. Gwinejczyk był już wtedy watykańskim liturgistą, prefektem Kongregacji Kultu Bożego i Sakramentów. Na synodzie stał się rzecznikiem przeciwników łagodnego podejścia do katolików po rozwodzie i w nowym związku małżeńskim, w żargonie kościelnym zwanych „nieregularnymi”. Jednak inni biskupi apelowali o zmiany. Franciszek sprawiał wrażenie, że stoi z nimi. A kardynał Sarah stanął przeciwko Franciszkowi. Można to ująć symbolicznie: Kościół młody, dynamiczny i bardzo konserwatywny (choć akurat nie w kwestii celibatu) stanął przeciwko liberalnemu katolicyzmowi Europy (z wyjątkiem Polski i Malty) i Zachodu. Sarah nie kryje niechęci do zachodniej teologii liberalnej. Dla niego to przejaw postkolonialnej arogancji. Wybitny niemiecki teolog kard. Walter Kasper mógł mieć na myśli Gwinejczyka, gdy mówił do mediów, że ma wątpliwości, czy opinie Afrykańczyków na temat etyki seksualnej są do zastosowania gdziekolwiek indziej niż w Afryce. Sarah zrobił imponującą karierę. Pnąc się po kościelnych szczeblach, zdobył sympatyków nawet wśród niektórych umiarkowanych katolików. Ma miłą, ciepłą osobowość. Gwinea to strefa języka francuskiego i taki jest też background byłego arcybiskupa Konakry. Sarah jest chrześcijaninem dopiero w drugim pokoleniu. Rodzice mieszkali z małym Robertem w jednoizbowym okrągłym domku z cegły. Był tak aktywnym i oddanym młodym katolikiem, że został szybko dostrzeżony w Kościele. Do Rzymu do pracy wezwał go Jan Paweł II, który mianował go biskupem w 1979 r., gdy Sarah miał zaledwie 34 lata; był wtedy najmłodszym biskupem w Kościele powszechnym. Sarah cieszył się opinią nieustraszonego obrońcy Kościoła w czasach rządów dyktatora Sékou-Touré i po jego śmierci, gdy kraj pogrążał się w jeszcze większym chaosie. Miał zostać wpisany ręką samego dyktatora na listę przeciwników reżimu przeznaczonych do likwidacji. Duchowny miewał ponoć chwile duchowego wyczerpania. Planował podać się do dymisji. Pracę w Kurii Rzymskiej zaczął od kongregacji ewangelizacji narodów. Benedykt XVI mianował go kardynałem w 2010 r., odtąd Sarah może wybierać papieża. Gorzej poszło nowo mianowanemu kardynałowi w sprawie wielkiej katolickiej organizacji charytatywnej Caritas Internationalis. Wszedł w konflikt z jej patronem kard. Oscarem Maradiagą z Nikaragui, dziś bliskim współpracownikiem Franciszka, na temat oceny jej działalności i niektórych jej pracowników. Po wyborze Franciszka kardynał nie zmienił poglądów. Dobrze oddaje je tytuł rozmowy rzeki z Gwinejczykiem: „Bóg albo nic”. Dlatego w Kurii Rzymskiej raczej nie przypuszczano, że papież Franciszek powierzy Gwinejczykowi prestiżowy fotel prefekta Kongregacji Kultu Bożego. W ramach dworskich intryg niektórzy prałaci zabiegali, by na to stanowisko Franciszek powołał zwolennika postępu w liturgii. Jednak mianowanie Gwinejczyka naczelnym liturgistą papiestwa mogło być ze strony papieża rodzajem gry z watykańską opozycją przeciwko niemu. Otwarcie kolejnego frontu – tym razem wojny o liturgię – byłoby ryzykowne, więc może lepiej było zneutralizować niechętnego mu kardynała, wyrastającego na papabile. Kościelny konserwatysta Sarah jest przeciwny nie tylko udzielaniu komunii rozwodnikom i osobom w powtórnym związku małżeńskim, ale i poluzowaniu przez Kościół w kwestii homoseksualizmu. W Afryce przemoc wobec gejów jest akceptowana, a nawet legalizowana przez niektóre rządy, grożące aktywnym gejom karą śmierci. Kardynał z Gwinei, gdzie dominuje islam, nie akceptuje też liberalnego podejścia w sprawach seksu czy tzw. gender. Brytyjskie zasłużon