Gdy przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen, „premier Europy”, jeszcze dość enigmatycznie skrytykowała „ustawy wyjątkowe” w niektórych krajach członkowskich, podkreślając zarazem znaczenie wolnych mediów, spotkała się z reprymendą we własnym kraju. Monachijska „Süddeutsche Zeitung” oburza się, że nie wymieniła Węgier i Polski jako tych krajów, „które pod płaszczykiem zwalczania pandemii ograniczają demokrację, jawnie zdradzając wartości europejskie”. Von der Leyen jako „strażniczka traktatów” jest władna wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości UE z wnioskiem o zbadanie łamania unijnego prawa. Tymczasem węgierskie ustawy wyjątkowe pozwalają Viktorowi Orbánowi na czas nieokreślony zawiesić parlament, czyli wprowadzić dyktaturę. Natomiast zmiana ordynacji w Polsce uniemożliwia przeprowadzenie uczciwych wyborów prezydenckich.
Edit Zgut: Orbán dzięki wirusowi zyskuje jeszcze więcej władzy
Młyny TSUE mielą
Młyny unijnej sprawiedliwości są nierychliwe, ale mielą. Dzisiejsza „Frankfurter Allgemeine” omawia werdykt Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczący odmowy Węgier, Polski i Czech przyjęcia uzgodnionych w 2015 r. kwot uchodźców. Było to złamanie prawa. Kara jeszcze nie jest orzeczona, ale miecz Damoklesa zawisł – akurat w czasach epidemii, kiedy to także nasze kraje będą skazane na solidarność i pomoc unijną.
Budapeszt, Warszawa i Praga bronią się, że sprawa jest przedawniona, bo kwoty zostały uchylone w 2017 r., ale to dla TSUE argument bez znaczenia.
Nie chcą Orbána w EPL, Tusk ostrzega
Znaczenie ma natomiast narastający w Niemczech nacisk na usunięcie Fideszu z Europejskiej Partii Ludowej, i to nawet ze strony CSU, która Orbána demonstracyjnie zapraszała, obejmowała, nagradzała. Teraz mówi głośno o odebraniu mu nagrody im. Franza-Josefa Straussa. 13 państw naciska na Donalda Tuska, szefa chadeków (i na Angelę Merkel), by Fidesz usunięto, na co Tusk przestrzegł Orbána, że „nadejdzie czas, gdy będzie pan musiał przemyśleć swoją postawę”.
Media dyktatorskie zapędy w naszej części Europy ukazują na szerszym historycznym tle wprowadzania stanów wyjątkowych w Europie XX w. – nie tylko „ustawy o pełnomocnictwach” dla Hitlera w 1933 r., ale i „rządu wojennego” Churchilla czy zamachu stanu de Gaulle’a we Francji w 1958 r.
Prawa obywatelskie narażone
Tymczasem były przewodniczący niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego prof. Hans-Jürgen Papier – także w „SZ” – przestrzega przed zagrożeniami dla praw obywatelskich w związku z epidemią. O ile niemiecka Rada Etyki uznaje sprzeczne z prawem praktyki podziału chorych na mniej i bardziej wartych leczenia, o tyle prof. Papier uważa je za niekonstytucyjne i domaga się zdecydowanych programów pomocowych dla drobnych przedsiębiorców zagrożonych bankructwem. Już niemal pół miliona firm drastycznie ograniczyło produkcję, co zwiększyło bezrobocie o 200 tys. osób.
Czytaj też: Parlamenty w walce z wirusem. Tak to się robi na świecie
Władza autorytarna w natarciu
Niepokojąca jest też uległość obywateli wobec autorytarnych metod. 95 proc. Niemców pochwala administracyjne ograniczenia swobody poruszania się. Konstytucyjnie wątpliwa jest natomiast elektroniczna kontrola przestrzegania przepisów, która łamie tajność danych osobowych i w praktyce byłaby właściwie nieodwracalna.
„SZ” za odstraszający przykład podaje Rosję, gdzie za upowszechnianie „fałszywych informacji” o wirusie i infekcjach grozi do pięciu lat więzienia, a za zakażenie kogoś przez niedbalstwo ze skutkiem śmiertelnym – do siedmiu. Trzeba będzie przez internet pokazać policji swoje zdjęcia i wystąpić o zezwolenie na opuszczenie domu. Za wyjście bez pozwolenia obowiązuje kara ok. 2 tys. zł.
Czytaj też: Rosja wolna od koronawirusa? Propaganda versus rzeczywistość