Strzelano do nas kulami „Made in Poland”
Relacja z Mińska: strzelano do nas kulami „Made in Poland”
Pokojowy protest w Mińsku wyznaczony był na godz. 19 wokół pomnika Mińska-Miasta Bohatera na wielkim pl. Zwycięstwa. Milicja uniemożliwiła demonstrantom przybycie, otaczając plac i ulice tak, że żadne zgromadzenie nie mogło się tam odbyć. W tej sytuacji, zgodnie z instrukcją opozycji, ludzie mieli gromadzić się wokół głównych stacji metra, trzymać razem i tam demonstrować.
Około godz. 22–23 przy tych stacjach w kilku miejscach doszło do dławienia protestów. Widziałem dwa, o których chodziły na mieście pogłoski, że właśnie tam policja używa najwięcej przemocy, aczkolwiek wciąż nie mogę tego zweryfikować.
Czytaj też: Takiej mobilizacji na Białorusi jeszcze nie było
Szeregi OMON z długą bronią
Niedaleko centrum handlowego Riga powstała barykada, było tam ok. 5 tys. demonstrantów, a milicji początkowo wcale. Protest był w pełni pokojowy, kierowcy samochodów i autobusów stali w długim korku, wyrażali solidarność z protestem, pełno było biało-czerwono-białych flag, słychać było hasła „Żywie Bielarus'!”, rozmawiano. Nie było żadnej agresji ani żadnych aktów jakkolwiek chuligańskich.
Tam usłyszałem, że głównym teatrem wydarzeń jest metro Puszkinskaja położone dość daleko od centrum. Przeszedłem w jego kierunku 2–3 km, a potem zatrzymałem samochód – dziś w Mińsku to najlepszy sposób poruszania się, bo na hasło żurnalist iz Polszy każdy zawiezie cię wszędzie bez mrugnięcia okiem. Pojechałem w kierunku stacji trasą przypominającą labirynt, bo wiele ulic było poblokowanych przez policję. Dojechałem do długiego korka, który dochodził aż do stacji Puszkinskiej. Żeby do niej dotrzeć, trzeba było przejść 2 km wzdłuż sznura samochodów wraz z demonstrantami. Udało mi się dotrzeć do czoła demonstracji, ludzie stworzyli tam szyk, po drugiej stronie stały zwarte szeregi OMON. Co istotne, inaczej już wyglądające niż w czasie niedzielnych demonstracji. Tamci mieli tarcze i długie pałki, ci mieli broń długolufową.
Snyder: Łukaszenka może pójść drogą Jaruzelskiego
Białorusini na celowniku
Za nimi stało dużo wozów opancerzonych. Bardzo długo strzelali tylko pojedynczo, punktowo, np. w kierunku przystanku autobusowego, najprawdopodobniej nabojami hukowymi. Ze względu na akustykę miejsca, a więc otoczenie placu budynkami, powstawał szalenie głośny, niepokojący efekt. Wydawało się, że tak jak dzień wcześniej chodzi im o przestraszenie ludzi i wypchnięcie ich z placu, choć jednocześnie stale do tego miejsca dojeżdżały karetki.
W pewnym momencie, po około godzinie, bez żadnego ostrzeżenia OMON ruszył na demonstrantów. Dotychczas praktyka była taka, że rzucali granaty hukowe i rozbłyskowe, a potem poruszali się szykiem zwartym, zajmując kolejne części placu. Tym razem z zaskoczenia ruszyli sprintem, strzelając i biegnąc w stronę kilku tysięcy demonstrantów, którzy zaczęli uciekać. To wszystko działo się w terenie zabudowanym, gdzie po czterech stronach skrzyżowania są czteropiętrowe bloki – dość łatwo trafić tam człowieka, ale jeszcze łatwiej doprowadzić do paniki i sytuacji, kiedy tłum się może zacząć tratować.
Strzelali w trzech długich seriach do tłumu. Uciekając z innymi, zdołałem wejść wraz z dwiema spotkanymi na dole dziewczynami do ich mieszkania w jednym z bloków. Potem obserwowałem wydarzenia przez okno z trzeciego piętra. Widziałem cały czas punktowe rozbłyski wystrzałów. Potem, kiedy na miejscu zostały tylko pojedyncze osoby, grupy omonowców zaczęły chodzić pod naszym blokiem i strzelać do poszczególnych osób. Na swych strzelbach mieli zamontowane latarki, którymi namierzali cele, mierzyli też nimi po otwartych oknach. Na moich oczach trafili jednego motocyklistę, złapali też jedną dziewczynę – na szczęście niemal natychmiast ją wypuścili, pozwalając przejść do bloku. Z czasem słychać było coraz więcej karetek.
Czytaj też: Łukaszence puszczają nerwy
Polski rząd musi to wyjaśnić
W poniedziałek widać było, że służbom nie chodzi już o to, by po prostu zająć teren protestu czy uniemożliwić demonstrację, lecz żeby wśród demonstrantów byli ranni i poszkodowani. Żeby ich, krótko mówiąc, trafić, iluś pobić, do iluś strzelić. Po rozproszeniu demonstracji trwało przeczesywanie terenu osiedla i zapewne następnych, z premedytacją wyłapywano ludzi lub do nich strzelano. Zachowanie państwa przestało być defensywne, chodziło tu o przykładne ukaranie społeczeństwa, o trafienie tylu ludzi, ilu się da. Strzelali do nas jak do kaczek.
W nocy łusek na podwórku mogliśmy znaleźć dowolną liczbę, rano próbowano je posprzątać, mimo to kilka znalazłem. Ich zdjęcia i filmy wstawiam w miarę możliwości ominięcia blokady sieci na mojego Facebooka. Nie umiem dziś powiedzieć, czy pochodzą z gumowych, czy hukowych naboi, znalazłem kilka rodzajów. Wiem natomiast, że na białych łuskach jest napisane „Made in Poland”. Nie wiem, jak to możliwe, że dyktator rządzący krajem brutalnie od 26 lat i reżim, na który nakładamy sankcje, strzela do własnego społeczeństwa amunicją pochodzącą z Polski. Białorusinów, ale także zagranicznych dziennikarzy trafiano pociskami wyprodukowanymi m.in. w naszym kraju.
To sytuacja domagająca się natychmiastowego wyjaśnienia przez rząd. Polsce grozi międzynarodowa kompromitacja, ale jeszcze bardziej kompromitacja w oczach Białorusinów, którzy zbierają sobie z ulic łuski „Made in Poland”, w czasie gdy nasz szef MSZ czy prezydent wydają kolejne podniosłe oświadczenia.
Jan Hartman: Białoruś to my!