Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Świat

Czerwony dwór

Chiny idą tą samą drogą co Rosja Putina. Nie łudźmy się, że to się kiedyś zmieni

„KPCh przestała gonić Zachód. Zaczęła twardą rywalizację i wzmacnianie autorytaryzmu.” „KPCh przestała gonić Zachód. Zaczęła twardą rywalizację i wzmacnianie autorytaryzmu.” Lintao Zhang / Getty Images
Desmond Shum, chiński miliarder i dysydent, o tym, jak partyjni dygnitarze wzięli we władanie państwo chińskie i jego obywateli. I o tym, że władzy nie oddadzą.
Desmond Shum i Whitney DuanArchiwum Desmond Shum Desmond Shum i Whitney Duan

Desmond Shum i jego była żona Whitney Duan to złote dzieci „chińskiego cudu”. Shum urodził się w Szanghaju (1968 r.), wychował w Hongkongu, wykształcił w USA. Należy do grupy chińskich miliarderów, którzy wystartowali od zera, a na przełomie XX i XXI w. zbili fortuny dzięki rynkowym reformom Deng Xiaopinga. Nie rynek dał im jednak bogactwo, lecz guanxi – sieć relacji z ludźmi władzy zapewniającymi ochronę i dostęp do transakcji z państwowymi firmami. Mistrzynią guanxi była Whitney, która zaprzyjaźniła się z żoną premiera Wen Jiabao i nazywała ją Ciocią Zhang. W swojej sieci guanxi „Ciocia” i Whitney miały ministrów, burmistrzów, szefów państwowych firm. Spotykały się też z Xi Jinpingiem, gdy był wschodzącą gwiazdą. Ciocia brała 30 proc. od transakcji robionych pod jej parasolem.

Problemy Shumów zaczęły się po 2008 r., gdy Hu Jintao i Wen Jiabao postanowili wzmocnić kontrolę nad gospodarką. Bolesnym ciosem dla Shumów był umieszczony na pierwszej stronie „New York Timesa” z 26 października 2012 r. artykuł opisujący interesy „Cioci” i Whitney. Sieć wokół Shumów zaczęła się zaciskać w 2013 r., gdy zgodnie z konstytucją po 10 latach sprawowania władzy Hu i Wen zostali zastąpieni przez prezydenta Xi Jinpinga i premiera Li Keqianga, którzy uruchomili kampanię antykorupcyjną skierowaną przeciw politycznym rywalom.

Shumowie rozwiedli się w grudniu 2015 r. Desmond zamieszkał z ich synem w Anglii, a Whitney zachowała większość majątku i została w Chinach. Jest uznawana za najbogatszą lub jedną z najbogatszych Chinek. 5 września 2017 r. Whitney „znikła”, podobnie jak wcześniej i później „znikło” wielu porywanych przez służby chińskich biznesmenów (m.in. Jack Ma, najbogatszy Chińczyk, twórca Alibaba Express).

Polityka 43.2022 (3386) z dnia 18.10.2022; Rozmowa Polityki; s. 23
Oryginalny tytuł tekstu: "Czerwony dwór"
Reklama