Uzyskanie tytułu poprzedził kilkuletni proces aplikacyjny, w który były zaangażowane wszystkie środowiska literackie miasta. Poparcia dla starań Krakowa wyraziły wówczas takie sławy światowej literatury jak Roberto Calasso, Mario Vargas Llosa, Amos Oz, Herta Müller, Orhan Pamuk, Zadie Smith czy Gary Snyder.
Literacki krajobraz Krakowa tworzą przede wszystkim cykliczne wydarzenia, takie jak głośne festiwale Conrada i Miłosza, ale i inne okoliczności, w tym kiermasze i targi – angażujące mieszkańców, ściągające turystów i znamienitych gości z zagranicy. Zapraszamy w tę książkową podróż po Krakowie.
Więcej szczegółów o Krakowie, mieście literatury: "http://www.miastoliteratury.pl/"
Balony na rynku wypuszczono w stronę nieba z okazji pierwszej rocznicy uzyskania przez Kraków tytułu Miasto Literatury UNESCO.
Dlaczego Kraków ubiegał się o ten tytuł? Nie sposób tego ująć w kilku zdaniach. Po pierwsze, to tutaj wydrukowano pierwszą książkę w języku polskim. W słynnej Akademii Krakowskiej, późniejszym Uniwersytecie Jagiellońskim, studiowali zaś Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Jan Długosz, Bronisław Malinowski i Stanisław Wyspiański. Tu – jak głosi legenda – powstały pierwsze fragmenty „Fausta” Goethego!
W Krakowie młodzieńcze lata spędził także Joseph Conrad-Korzeniowski – jeden z klasyków literatury anglosaskiej. Z Krakowem związali swoje losy także Sławomir Mrożek i Tadeusz Kantor – reformatorzy teatru. To miasto wyjątkowo sprzyjające wszelkim formom twórczego działania.
Listę nazwisk można by wydłużać. Chyba nie jest możliwa taka opowieść o literackim Krakowie, która uwzględniłaby wszystkie liczące się postaci, zjawiska i nurty w historii miasta – od początków drukarstwa nad Wisłą, przez magię kawiarń Młodej Polski i ogniska ruchu awangardowego w międzywojennej Polsce, powojenną legendę Domu Literatów przy Krupniczej aż po alternatywną cyberkulturę XXI w.
Ale Kraków nie tylko chlubną przeszłością stoi. To także dynamiczne centrum współczesnej literatury: z rozpoznawalnymi w świecie festiwalami, licznymi nagrodami i reprezentacją czołowych autorów niemal każdego gatunku literackiego. Tu koncentrują się tradycje wydawnicze i współczesny rynek książki. To tu odbywają się największe w Polsce targi książki, a zbiory bibliotek wprost przyprawiają o zawrót głowy. To miejsce, w którym dziedzictwo rozumiane jako suma kreatywności poprzednich pokoleń znajduje swoją twórczą kontynuację w dzisiejszym życiu literackim.
Po to powstał program Kraków Miasto Literatury UNESCO (KMLU) – żeby jeszcze lepiej wykorzystać potencjał Krakowa jako miasta, które żyje literaturą. To demokratyczna platforma współpracy dla różnych instytucji i podmiotów zaangażowanych w promocję literatury i czytelnictwa, a jednocześnie szereg działań ujętych w pierwszej i jedynej w kraju miejskiej strategii wsparcia dla lokalnego rynku książki i upowszechniania czytelnictwa, przyjętej w 2016 r. Program KMLU to m.in. Festiwal Conrada (na zdjęciu) – największy festiwal literacki w Europie Środkowej. Polska chluba!
Festiwal Conrada był nominowany do tytułu najlepszego festiwalu literackiego na świecie podczas Targów Książki w Londynie w 2016 roku. Targów, podkreślmy, uważanych za jedne z najbardziej prestiżowych na kontynencie. Na zdjęciu: najmłodsi goście festiwalu. „Pasmo dla dzieci” to stały punkt harmonogramu – w ramach atrakcji młodzi biorą udział m.in. w zajęciach z topografii.
Podkreślmy z całą mocą: krakowski festiwal znalazł się na liście 20 najciekawszych festiwali literackich czołowego anglojęzycznego wydawnictwa Penguin Random House. Na zdjęciu: gala wręczenia Nagrody Conrada. W ramach festiwalu jurorzy wybierają najciekawszy debiut roku. To za każdym razem asumpt do dyskusji o tym, jak trudno się debiutuje, co należy zrobić, żeby przebić się do powszechnej świadomości, ale i jak działać, żeby trwale w niej pozostać. Wyróżnienie (30 tys. zł) trafia do początkujących pisarzy i wydawców – za to, że zechcieli podjąć ryzyko, zaufali autorom i ciągle wierzą w dobrą literaturę. Nagrodzie patronuje Joseph Conrad.
Na festiwal przyjeżdżają najgłośniejsi twórcy z całego świata. Nawet z antypodów. Na zdjęciu: spotkanie z Eleanor Catton, nowozelandzką pisarką, laureatką prestiżowego Bookera za ogromną powieść „Wszystko, co lśni” (odebraną w 2013 r.).
Na zdjęciu: spotkanie z reporterami Hanną Krall, Mariuszem Szczygłem i niewidocznym tutaj Wojciechem Tochmanem. Autorzy rozmawiali o niepodważalnej wadze reportażu jako gatunku literackiego.
Na zdjęciu: Olga Tokarczuk i tłum słuchaczy. Tokarczuk jest jedną z głośniejszych autorek w Polsce, a ostatnio coraz głośniejszą także na świecie – pisarka odebrała właśnie prestiżową International Man Booker Prize za powieść „Bieguni” w przekładzie Jennifer Croft. To ogromne wyróżnienie i uznanie dla polskiej literatury.
Na zdjęciu: Projekt Moleskine Artysty. Powstał w ramach Festiwalu Conrada i miał na celu zaprezentowanie niecodziennej dawki sztuki za pośrednictwem przedmiotu codziennego użytku, jakim jest kultowy notes Moleskine. Do udziału w projekcie zostali zaproszeni artyści z Krakowa, Łodzi, Wrocławia i Warszawy: rysownicy, graficy i pisarze. Ich zadaniem było zaaranżowanie i „zużycie” notesu Moleskine. Skany notesów zostały podwieszone pod sufitem w centrum festiwalowym.
Szczególny symbol: latarnia Conrada. Kiedy światło rozbłyska na ratuszowej wieży, to znak, że festiwal właśnie się rozpoczął.
Innym ważnym wydarzeniem w Krakowie jest Festiwal Miłosza– największy festiwal poetycki w kraju, przywracający wiarę w moc słowa i tej krótkiej, ważnej literackiej formy. A zaczęło się od Krakowskich Spotkań Poetów Wschodu i Zachodu, organizowanych przez Wisławę Szymborską i Czesława Miłosza jeszcze na przełomie wieków.
Festiwal Miłosza został wyróżniony (wraz z Festiwalem Conrada) nagrodą EFFE przez Europejskie Stowarzyszenie Festiwali w 2017 r. Nic dziwnego – stawia pytania o miejsce poezji we współczesnym świecie, ściąga duże nazwiska, zaprasza do czytania poezji i słuchania poetów.
Na zdjęciu: „Czytanki przed zachodem słońca” w ramach Festiwalu Miłosza. Czyli poezja dla najmłodszych. Wszak zamiłowanie do poezji warto zaszczepiać od wczesnych lat życia.
Na zdjęciu: Wieczór poetycki w synagodze. Festiwal Miłosza to także okazja, żeby poznać twórców (i ich wiersze) z innych miejsc Europy.
Program KMLU to poza wszystkim system wsparcia dla rynku księgarskiego, obejmujący pierwszy w Polsce miejski konkurs na wydarzenia kulturalne realizowane w księgarniach, program preferencyjnych czynszów w lokalach miejskich, skierowany dla antykwariuszy Krakowski Kiermasz Książki (na zdjęciu) i coroczny plebiscyt na księgarnie roku, a także działania wspierające różnorodność rynku wydawniczego w kraju ("http://ksiegarnie.miastoliteratury.pl").
Na zdjęciu: Krakowski Kiermasz Książki, czyli impreza plenerowa. Fani czytania buszują między książkami, ale w programie są także widowiska i wspólne spacery.
Kraków, podsumowując, troszczy się o czytanie. Wspiera debiuty (Nagroda Conrada) i stale rozbudowuje program kursów kreatywnego pisania ("http://pisz.miastoliteratury.pl/"). KMLU to także wieloletni program kulturalno-edukacyjny Lem 2021, realizowany w związku z przypadającą w 2021 r. setną rocznicą urodzin autora „Solaris”, a także całoroczne cykle spacerów literackich i wymian książek Drugie Życie Książki ("http://drugiezycieksiazki.pl/"). KMLU to wszystko, czym żyje literacki Kraków oraz tytuł, który należy de facto do wszystkich krakowian i krakowofilów.
Dołącz do nas i stań się częścią literackiego Krakowa! Szczegóły: "http://miastoliteratury.pl"