Wieczne Miasto. Można wątpić, czy św. Piotr, udając się do Rzymu, mógł przypuszczać, że jego następcy będą w Wiecznym Mieście nie tylko krzewić wiarę, ale też budować drogi, pobierać podatki i zbrojnie przyłączać nowe terytoria. Jednak jest faktem, że przez prawie 1500 lat środkową Italią władali papieże jako dziedzice apostołów. Własne państwo oznaczało niezależność i prestiż. Jego upadek w XIX w. był jednym z największych dla papiestwa wyzwań. W 1929 r. papieże odzyskali swoje państwo i choć, jak podaje uchwalona 60 lat temu konstytucja Soboru Watykańskiego II „Gaudium et spes”: „Kościół (…) w żaden sposób nie utożsamia się ze wspólnotą polityczną ani nie wiąże się z żadnym systemem politycznym”, papież nadal sprawuje władzę świecką nad niewielką częścią Rzymu.
Lew Grzegorz. Niemal sto lat po upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie (476 r.) do Italii przybyli Longobardowie. Szybko podbili prawie cały półwysep, tworząc na północy królestwo ze stolicą w Pawii oraz dwa księstwa na południu ze stolicami w Spoleto i Benewencie. Pas terytorium pośrodku półwyspu, obejmujący Lacjum, Umbrię i Emilię, pozostawał pod nominalną władzą egzarchy – wysłannika cesarza Wschodu – urzędującego w Rawennie.
W obliczu najazdu i osłabienia więzi z cesarstwem na Wschodzie władzę w Rzymie i okolicach sprawowali przedstawiciele lokalnej arystokracji. To oni reprezentowali to, co pozostało z wielkich tradycji Rzymu i jego senatorskich rodów. Z jednej z takich rodzin wywodził się papież Grzegorz Wielki (590–604).