Inicjatywa powołania wspólnych sił szybkiego reagowania wynikła z doświadczeń Bośni i Kosowa, a przede wszystkim z bezradności wobec właśnie takich zagrożeń, kiedy to nie udało się szybko zmontować niezależnej operacji wojskowej pod auspicjami Unii Europejskiej. Prace, podjęte w grudniu 1998 r., przyspieszyły postanowienia o budowaniu europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony oraz podejmowaniu odpowiedzialności za rozwiązywanie kryzysów. W ich świetle niezbędne stało się powołanie struktury przydatnej w operacjach humanitarnych, w misjach podtrzymywania i przywracania pokoju w Europie oraz spieszeniu z pomocą Europejczykom przebywającym poza jej granicami, których życie znalazło się w niebezpieczeństwie. W marcu państwa Piętnastki stworzyły w Brukseli trzy nowe organy, niezależnie od tych istniejących w ramach NATO: wspólny komitet polityczny i bezpieczeństwa, tymczasowy komitet wojskowy oraz zalążek przyszłego europejskiego sztabu generalnego pod dowództwem brytyjskiego generała Messervy-Whitinga. Wkrótce skupiać on będzie setkę oficerów śledzących na bieżąco rozwój sytuacji w zapalnych punktach Europy, zajmujących się planowaniem strategicznym i szkoleniem przyszłych wspólnych sił.