Archiwum Polityki

21 postulatów

21 postulatów postawionych władzom PRL przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., a następnie spisanych na drewnianych tablicach. Od nich zaczęła się najnowsza historia Polski. (pisownia oryginalna)

1 Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych.

2 Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.

Wyjaśnienia dla tych, którzy nie pamiętają tamtych czasów:

Ad 1 i 2. Jak w wielu innych sprawach, władze Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej podpisały stosowną konwencję międzynarodową, ale jej nie realizowały. Wszystkie związki zawodowe były traktowane po leninowsku, jako tzw. pas transmisyjny od monopartii komunistycznej do pracowników; były one przymusowo zrzeszone w Centralnej Radzie Związków Zawodowych (CRZZ), w pełni kontrolowanej przez KC PZPR (m.in. poprzez system nomenklatury, czyli obsady stanowisk, patrz wyjaśnienie do postulatu 12). Działacze opozycyjnych Wolnych Związków Zawodowych, powołanych pod koniec lat 70., byli represjonowani.

Postulat nr 1 był najważniejszy, gdyż tak naprawdę nie chodziło tylko o powołanie niezależnych związków zawodowych, ale tym samym o dokonanie historycznego wyłomu w murze realnego socjalizmu, gdzie każda sfera życia publicznego była pod ścisłą kontrolą partii komunistycznej i państwa, których zbrojnym ramieniem były wojsko, milicja i bezpieka („bijące serce partii”).

3 Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.

Ad 3. Nierespektowanie prawa przez władze odnosiło się przede wszystkim do Konstytucji PRL, która zawierała wiele pusto brzmiących papierowych przepisów.

4 Przywrócić do poprzednich praw:

a) ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 r.

Wydania specjalne archiwalne Rewolucja Solidarności. Polska od Sierpnia 1980 do Grudnia 1981 (90082) z dnia 08.08.2005; s. 4
Reklama