Archiwum Polityki

Wolne słowo

„To były czasy, kiedy słowo brzmiało jak dynamit” – śpiewał poeta Jan Krzysztof Kelus, bard opozycji demokratycznej i Solidarności. I nie była to wcale górnolotna przenośnia. Wolne, wyzwolone z pęt cenzury słowo okazało się taranem zdolnym nadwątlić, a następnie skruszyć niewzruszone – zdawałoby się – mury komunistycznego systemu.

Grunt pod potężną detonację Sierpnia 1980 r. przygotowała działalność drugiego obiegu wydawniczego. Początek dał we wrześniu 1976 r. „Biuletyn Informacyjny” KOR. Okazał się kamykiem, który poruszył lawinę: drukowane w podziemiu książki i kolejne periodyki „Opinia”, „Zapis”, „Bratniak”, „Głos”, „Gospodarz”, „Placówka”, „Robotnik”, „Puls”, „Spotkania”, „Krytyka”.

Różniły się jakościowo, ideowo i politycznie; jako całość wszakże tworzyły masę krytyczną, po raz pierwszy przełamując barierę strachu i osamotnienia oraz kwestionując monopol partyjno-państwowego wydawcy. Było to podglebie dla edytorskich przedsięwzięć rodzącej się Solidarności.

Tablice Mojżeszowe w stoczni

17 sierpnia 1980 r. MKS w Stoczni Gdańskiej im. Lenina sformułował 21 postulatów, stanowiących podstawę do negocjacji z władzą. Jednak strajkujący nie posiadali własnych mediów. Informacje docierały na zewnątrz głównie poprzez Radio Wolna Europa. Pierwsze nieliczne ulotki tonęły w morzu wszechobecnej partyjnej propagandy. I wtedy właśnie obecni w stoczni działacze Ruchu Młodej Polski – Arkadiusz Rybicki i Maciej Grzywaczewski – wpadli na genialny w swej prostocie pomysł. Na ogromnych rozmiarów płycie paździerzowej przez całą noc mozolnie, wielkimi, kolorowymi literami, kaligrafowali treść owych 21 postulatów.

Po czym ta imponująca inskrypcja zawisła nad bramą numer 2, przed którą gromadziły się tłumy mieszkańców Gdańska. Przyciągała wzrok z daleka, mogły ją odczytać, a też i powielić – setki ludzi. Tkwiła wysoko, majestatycznie, niczym biblijne tablice Mojżeszowe w nowym, strajkowym wcieleniu. Stała się widomym, rozpoznawalnym znakiem firmowym historycznego przełomu, swoistym amuletem tego niezwykłego czasu.

Wydania specjalne archiwalne Rewolucja Solidarności. Polska od Sierpnia 1980 do Grudnia 1981 (90082) z dnia 08.08.2005; s. 50
Reklama