Poczet dowódców i bitew powstańczych
Wszystkich dowódców oddziałów było ok. 800, zaś samodzielnie dowodzących przynajmniej w jednej bitwie minimum stuosobowym oddziałem – 237. Nie sposób przedstawić tu wszystkich. Prezentujemy zatem subiektywny wybór najistotniejszych dowódców (także w kontekście powstańczej legendy i popowstaniowej tradycji) i bitew (wówczas gdy znaczenie bitew jest niepodważalne, zaś komendanci nie zaliczali się do elity dowódczej).
Użyte kolory:
Miejsca bitew (ważnych dla przebiegu powstania lub wybranych, znaczących dla danego dowódcy partyzanckiego);
Nazwiska dowódców oddziałów powstańczych;
Liczebność polskich i rosyjskich sił w bitwie. Uwaga! Kolumna wojska rosyjskiego oznacza zwartą grupę żołnierzy; nazwa nie przesądza o liczebności (mogła to być kompania, pułk, batalion itp.).
Największe zwycięstwa nocy styczniowej (22/23 I 1863)
Jedlnia (sandomierskie). Atut zaskoczenia umożliwił powstańcom Narcyza Figiettego zwycięstwo nad rotą saperów wygnanych z miasteczka. 170 – 200.
Kodeń (podlaskie). Ochotnicy Pawła Nęckiego i Władysława Miketty przeprowadzili udany napad na park artyleryjski i komendę inwalidów – weteranów armii carskiej. 250 – 400.
Największe zgrupowania oraz najlepsi dowódcy I fazy zmagań o inicjatywę strategiczną (do końca III 1863)
Roman Rogiński – komisarz RN dla woj. podlaskiego, dowódca oddziału w Podlaskiem i Grodzieńskiem. Białka (podlaskie, 31 I). Starcie polegało na zaskakującym nocnym uderzeniu świeżo przeszkolonych woluntariuszy na wojskowy obóz, zakończonym uporządkowanym odwrotem.