Konsolidacja w obliczu zagrożenia. W 1939 r. fala ulicznych wystąpień antyżydowskich zaczęła wyraźnie opadać, choć nastroje antysemickie nie zniknęły całkowicie. Zdarzały się wciąż napady na Żydów i ich mienie. Kierowano również ataki w stronę żydowskich uchodźców z Niemiec, Czechosłowacji, Węgier, Rumunii, a w czerwcu 1939 r. Stronnictwo Narodowe próbowało przeprowadzić w Radzie Miejskiej Krakowa wniosek o wydalenie poza granice miasta Żydów bez polskich paszportów. Za spadkiem antyżydowskich nastrojów stało narastające napięcie w stosunkach polsko-niemieckich i dramatyczne wydarzenia na arenie międzynarodowej, takie jak zajęcie przez III Rzeszę Czechosłowacji. Wywoływały one w Polsce coraz silniejsze przeczucie wojny, w obliczu którego następowała konsolidacja całego społeczeństwa i powszechne wyrażanie jedności i woli obrony państwa. Ze strony żydowskiej padały nie tylko deklaracje o gotowości wszelkich ofiar dla dobra ojczyzny, ale też przeprowadzano zbiórki pieniędzy na potrzeby armii i obrony kraju. Tych, którzy nie wierzyli w możliwość wybuchu wojny, przekonały ostatecznie wiadomości o podpisaniu paktu o nieagresji między ZSRR i Niemcami 23 sierpnia 1939 r. Emanuel Ringelblum wspominał, że Żydzi masowo wzięli udział w przygotowaniu obrony Warszawy i w ochotniczym zaciągu. Wyruszające do walki oddziały błogosławili rabini razem z kapłanami katolickimi. Żydzi w armii. Polityka kadrowa armii w stosunku do wszystkich mniejszości narodowych, nie tylko wobec Żydów, opierała się na sporej dozie nieufności i przewidywała powoływanie niższych odsetek poborowych żydowskich, niemieckich czy ukraińskich, niżby wynikało to z ogólnych proporcji narodowościowych. W latach 20. Żydzi stanowili ok. 4–5 proc. żołnierzy. Niewielki wzrost nastąpił pod koniec okresu międzywojennego. W 1937 r. w wojsku służyło 13 430 Żydów, tj. 6,5 proc. stanu armii, przy czym nie kierowano ich do jednostek elitarnych, takich jak lotnictwo, marynarka wojenna czy żandarmeria, służyli natomiast w piechocie, artylerii, kawalerii, służbie zdrowia i kwatermistrzostwie. Do rzadkości należała kariera oficerska. Mniej ważną okolicznością wpływającą na niechętny stosunek do Żydów w armii, szczególnie w początkach II RP, był niski poziom znajomości języka polskiego, który stanowił jedyny język komunikacji w wojsku. Ok. 60–70 proc. żydowskich żołnierzy nie umiało czytać i pisać po polsku. Wojsko prowadziło przymusowe nauczanie, co powoli przyczyniało się do postępów językowej polonizacji polskich Żydów. W wojsku żydowscy żołnierze mieli możliwość przestrzegania niektórych nakazów własnej religii. Zezwolono im obchodzić wyznaczone święta żydowskie, podczas których lokalne gminy mogły prowadzić w garnizonach żywienie koszerne, korzystając z funduszy państwowych. W Ministerstwie Spraw Wojskowych ustanowiono Główny Urząd Duszpasterski dla Wyznania Mojżeszowego i funkcję naczelnego rabina wojska polskiego, którą pełnili pułkownik Józef Mieses (do 1931 r.), a później major Baruch Steinberg. Jednym z obowiązków