Pomocnik Historyczny

Lwowska szkoła architektury

Funkcjonalistyczny gmach dyrekcji Miejskich Zakładów Elektrycznych we Lwowie Funkcjonalistyczny gmach dyrekcji Miejskich Zakładów Elektrycznych we Lwowie Narodowe Archiwum Cyfrowe

W okresie międzywojennym Lwów należał do znaczących ośrodków architektonicznych w kraju. Od 1921 r. były tam organizowane Targi Wschodnie, promujące nowe trendy i osiągnięcia w budownictwie; nie była to jednak impreza tak wpływowa jak podobne w założeniach wystawy Werkbundu w Stuttgarcie (1927) czy Wrocławiu (1929) albo Wystawa Krajowa w Poznaniu (1929). Obce też były lwowiakom radykalne modernistyczne idee taniego, stypizowanego i funkcjonalnego mieszkania z prefabrykatów, propagowane w Warszawie np. przez grupę Praesens. „Galicyjska secesja i miękkość formy wypływająca z głębokiego eklektyzmu była nie do pokonania” – pisze Romana Cielątkowska („Architektura i urbanistyka Lwowa II Rzeczpospolitej”, 1998).

Za twórcę lwowskiej szkoły architektury uchodzi rektor Politechniki Lwowskiej i dziekan jej Wydziału Architektury (WAPL) Tadeusz Obmiński – projektując w 1932 r. uczelnianą bibliotekę, zastosował klasyczne pilastry. Klasycystyczną stylistykę i detal widać w odbudowanym po zniszczeniach gmachu Poczty Głównej (1923 r.), choć autor projektu i profesor WAPL Eugeniusz Czerwiński miał na swoim koncie również eksperymentalne, funkcjonalistyczne pawilony Targów Wschodnich.

Podobną ewolucję od neoklasycyzmu i secesji do funkcjonalizmu przeszedł prof. Jan Bagieński, który gmach ZUS postawił już w nowoczesnym duchu funkcjonalizmu z żelbetową konstrukcją (1939 r.). Niektóre budynki autorstwa lwowskich profesorów, z zewnątrz zdobione kolumnami w porządku jońskim, miały w środku nowoczesną żelbetową konstrukcję (Laboratorium Maszynowe Politechniki Lwowskiej, zaprojektowane przez Witolda Minkiewicza w 1922 r., wykładowcę, dziekana i rektora uczelni w latach 1926–27). Stanisław Wróbel, absolwent i wykładowca WAPL, ma na swoim koncie zarówno kamienice art déco, jak i wspaniały funkcjonalistyczny gmach Miejskich Zakładów Energetycznych (1936).

Pomocnik Historyczny „Kresy Rzeczpospolitej” (100092) z dnia 16.03.2015; Kresy II RP; s. 76
Reklama