Teoria ałtajska. Za kolebkę ludów turkijskich uważa się Ałtaj, pasmo górskie rozciągające się od południowo-wschodnich krańców Niziny Zachodniosyberyjskiej do pustyni Gobi, a dokładniej tę jego część, która znajduje się na obszarze dzisiejszej Mongolii. Tzw. teoria ałtajska, stworzona przez językoznawców, zakłada istnienie ałtajskiej rodziny językowej, w obręb której wchodzą języki tureckie, mongolskie, tungusko-mandżurskie, a według niektórych naukowców nawet japoński i koreański.
Nie da się jednak ostatecznie potwierdzić istnienia wspólnego praprzodka językowego dla wszystkich tych grup. Na przestrzeni wielu wieków koczujący przodkowie Turków, Mongołów, Tunguzów i Mandżurów wchodzili między sobą w różnorodne interakcje polityczne i kulturowe. Właśnie to, nie zaś wspólne pochodzenie, mogło doprowadzić do obserwowanego dzisiaj podobieństwa pomiędzy wymienionymi językami.
Auł, ułus, orda. Plemiona rywalizujące ze sobą, rozprzestrzenione na dużych obszarach, czasem oddzielone naturalnymi granicami (w postaci rzek sezonowych, pasm górskich, pustyń), z początku mogły tworzyć odmienne kultury, mogły też posługiwać się różnymi językami. Wędrując w poszukiwaniu nowych terenów, koczownicy łączyli się w związki rodowe (auły) i wspólnoty plemienne (ułusy), a ostatecznie – drogą układów lub podboju – powstawało państwo stepowe. Kiedy tak utworzonej wspólnocie zaczynało brakować środków do życia i zaczynała utrzymywać się głównie z rabunku na okolicznej ludności osiadłej, powstawała orda – organizacja polityczno-wojskowa. Jeśli była skuteczna, mogła następnie przekształcić się w stepowe imperium.
Dominujące w danym okresie rody lub wspólnoty plemienne użyczały imienia wszystkim podbitym przez siebie ludom, które niekoniecznie musiały mieć to samo etniczne pochodzenie.