Pomocnik Historyczny

Wielki Sfinks

Sfinks w Gizie Sfinks w Gizie BEW
Odkopany z piasków pustyni wizerunek boskiej postaci.

Słońce i lew. Sfinks łączy ciało lwa z głową człowieka. Lew był jedną z form, pod jaką wyobrażano boga słonecznego, zarazem jednym ze zwierząt, które symbolizowały władcę. Połączenie z głową faraona tworzyło wyobrażenie króla w jego boskiej postaci, bliskiej identyfikacji z bogiem słońca. Nie jest przypadkiem, że większość sfinksów przedstawia władcę w chuście nemes, która jest atrybutem solarnym; jej żółto-niebieskie pasy kojarzą się z promieniami słońca na niebie – silnie powiązanym z ideą transformacji króla po śmierci.

Wielki Sfinks w Gizie koło dolnej świątyni zespołu grobowego Chafra (Chefrena) jest największym i zarazem jednym z najstarszych posągów tego typu, wzniesionym w czasach Starego Państwa. Znajdująca się przed nim budowla, nazywana Świątynią Sfinksa, ma cechy wyraźnie wskazujące na ideologię solarną: otwarty dziedziniec z dwiema niszami kultowymi, symbolizującymi miejsca wschodu i zachodu słońca, a także 24 filary odpowiadające godzinom doby. W okresie Nowego Państwa Wielki Sfinks był uważany za słonecznego boga Harmachisa (eg. Heru-em-Achet, Horus na horyzoncie). Temenos (święty okręg) Sfinksa, w którym władcy wznosili kaplice i ustawiali stele, nosił nazwę Setepet (Wybrane Miejsce). Między łapami Sfinksa stoi tzw. Stela Snu Thotmesa IV z XVIII dynastii, nazywana tak, ponieważ przyszły władca miał śnić o tym, że bóg da mu królestwo w zamian za odkopanie przysypanego przez piaski pustyni Sfinksa. Stela opowiada o tym, jak bóg spełnił obietnicę.

Kto uszkodził twarz. Sfinks ma dziś 72,55 m długości (pierwotnie miał 73,5 m) i ponad 20 m wysokości. Wykuty jest w wapiennej skale tworzącej płaskowyż w Gizie, występującej tam w warstwach różnej jakości. Głowa posągu została wyrzeźbiona w warstwie najtwardszej i najbardziej spoistej, tułów zaś – w mniej odpornych na erozję.

Pomocnik Historyczny „Faraonowie” (100130) z dnia 23.04.2018; Epoka i władcy; s. 64
Reklama