Pomocnik Historyczny

Spór o Nefertiti

Wapienne, polichromowane popiersie Nefertiti. Wapienne, polichromowane popiersie Nefertiti. BEW
Wszyscy chcą głowy królowej.
Wystawa w muzeum w Wiesbaden, 1954 r.Getty Images Wystawa w muzeum w Wiesbaden, 1954 r.

Uprowadzona z Egiptu. Poranek 6 grudnia 1912 r. nie zapowiadał najważniejszego dnia niemieckiej egiptologii. Ekipa archeologiczna kierowana przez Ludwiga Borchardta kopała 300 km na południe od Kairu, na stanowisku Amarna, pozostałości po stolicy Echnatona, w sektorze rzeźbiarskiego warsztatu artysty o imieniu Thotmes. „Nie można opisać słowami, trzeba to zobaczyć” – zapisał Borchardt w dzienniku, gdy z piasku wyłoniła się malowana, naturalnej wielkości głowa pięknej kobiety. Nie miał wątpliwości, że odnaleziono największe arcydzieło sztuki starożytnego Egiptu. I że musi ono stać się perłą w koronie zbiorów berlińskich. Dlatego 20 stycznia 1913 r. Gustave Lefèbvre, francuski inspektor decydujący o podziale znalezisk, ujrzeć miał jedynie marnej jakości fotografię „gipsowego popiersia”. A może zdecydowały wpływy zamożnego berlińskiego przemysłowca, sponsora wykopalisk Jamesa Simona?

Nefertiti wraz z innymi zabytkami pojechała nad Sprewę i zniknęła na 10 lat. Zamiast do muzealnej gabloty trafiła na kominek w rezydencji Simona. Badacze zastanawiają się nad ciemną dekadą popiersia i sugerują, że daty oficjalnej ekspozycji w Berlinie w 1924 r. nie wybrano przypadkowo – miała to być niemiecka odpowiedź na odkrycie grobu Tutanchamona.

Obiekt pożądania. Twarz Nefertiti została uznana za ideał ponadczasowej piękności i kwintesencję sztuki egipskiej. Dokładna funkcja rzeźby jest nieznana; mogła być modelem służącym jako wzór oficjalnych portretów królowej. Władze w Kairze na różne sposoby próbowały odzyskać biust – już w 1925 r. groziły Niemcom zakazem wykopalisk w Egipcie, później polubownie oferowały im wymianę na inne zabytki. Berlin odmawiał konsekwentnie. W latach 30. XX w. Hermann Göring, szukając sojuszu z królem Egiptu Farukiem I, rozważał zwrot Nefertiti, ale stanowczo sprzeciwił się temu sam Hitler.

Pomocnik Historyczny „Faraonowie” (100130) z dnia 23.04.2018; Konteksty; s. 126
Reklama