Kiedy w połowie lat 90. ubiegłego wieku na lekcji geografii w szkole podstawowej nauczyciel poruszał problemy europejskich ekosystemów, wskazując, że w łańcuchu pokarmowym brakuje dużych drapieżników – wilków, rysi i niedźwiedzi – bo zostały wybite na większości terenów kontynentu, jego słowa zbiegały się z powolnym odradzaniem się tych gatunków w efekcie zakazu polowań i ochrony siedlisk w ramach konwencji berneńskiej z 1979 r. Ćwierć wieku później widać wyraźne oznaki powrotu dużych ssaków drapieżnych w rejony, w których nie było ich od wieków, bądź wzrostu ich populacji w miejscach, gdzie były nieliczne. Najwyraźniej nie wszyscy jednak wyciągnęli te same wnioski z lekcji geografii. Na początku maja tego roku na Słowacji para tatrzańskich niedźwiedzi została zabita, bo podchodziła za blisko górskiego hotelu, a w Polsce coraz częściej słyszy się o wilkach zabijanych przez myśliwych, łamiących zakaz polowań.
Stulecia bez rysia
Kilka lat temu grupa brytyjskich biologów i ekologów założyła organizację Lynx UK Trust, stawiając sobie za cel przywrócenie rysia na Wyspach Brytyjskich. Gatunek ten zniknął stamtąd za sprawą polowań około 1300 lat temu, czyli wcześniej niż Polska stała się państwem. Przed konwencją berneńską czynnikiem umożliwiającym przetrwanie dużych ssaków drapieżnych na Starym Kontynencie były bezludne obszary – dlatego drapieżniki najlepiej się miały np. w ZSRR. U podstaw szerszego objęcia ochroną prawną dużych ssaków drapieżnych w Europie Zachodniej nie leżała bynajmniej empatia wobec prześladowanych zwierząt. A raczej utrwalenie świadomości o niezwykle ważnej ich roli w środowisku naturalnym i potrzebie odtworzenia zrównoważonego ekosystemu, cechującego się wysoką bioróżnorodnością. Nie licząc Rosji, szacuje się, że po pierwszej dekadzie tego wieku europejskie populacje wilka szarego i rysia eurazjatyckiego osiągnęły po ok.