Jak cechy osobowości wpływają na zaburzenia psychiczne

Czy z pewnych cech człowieka może wynikać większe ryzyko chorób i zaburzeń psychicznych.

Cholerycy Hipokratesa

Określenia choleryk czy flegmatyk zna chyba każdy, niezależnie od tego, na ile interesuje się psychologią i jej spojrzeniem na fenomen osobowości. Choleryk to ktoś porywczy, pełny pasji, a zarazem nerwowy. Flegmatyk natomiast to jego przeciwieństwo – spokojny, ospały, stonowany, trudny do wyprowadzenia z równowagi. Terminy te i do dziś zresztą używane jako etykiety opisujące ludzkie zachowania – pochodzą ze starożytnej typologii temperamentu. Wprowadzone przez greckiego lekarza Hipokratesa stanowią nie tylko pierwszą naukową próbę wskazania na główne obszary różnic osobowościowych pomiędzy ludźmi, ale też – co bardzo ważne – teorię wiążącą charakter człowieka ze skłonnością do zapadania na różne choroby, w tym psychiczne. Hipokrates, jak też inny reprezentant tej myśli – Galen, zauważali skłonność choleryków do stosowania przemocy, a także wiązali takie tendencje charakterologiczne z ryzykiem śmierci w wyniku udaru czy zawału serca.

Trzeci z wyróżnionych wtedy typów temperamentu, typ melancholiczny (osoby mało energicznej, ale zarazem nerwowej, nastawionej pesymistycznie), wiązali z ogólnie gorszym stanem zdrowia psychicznego, większą skłonnością do załamywania się w obliczu trudności, popadania w stan melancholii (dziś najbliższą nazwą dla takiego stanu jest określenie depresja), a także z ryzykiem targnięcia się na własne życie. Starożytna koncepcja typów temperamentu jest więc najstarszą teorią wiążącą osobowość człowieka ze stanem jego zdrowia.

Astenicy Kretschemera

Już w czasach bliższych współczesności, w XIX w. i okresie do wybuchu drugiej wojny światowej, dużą popularnością cieszyły się różne koncepcje, w których wiązano właśnie temperament człowieka ze skłonnością do zaburzeń psychicznych i nieadaptacyjnych zachowań.