Niezbędnik

Abecadło genetyki

Najważniejsze pojęcia z dziedziny genetyki

Lech Mazurczyk

Genetyka – nauka o dziedziczeniu i zmienności organizmów (z gr. genesis – pochodzenie). Za jej ojca uważa się Grzegorza Mendla, którego obserwacje dziedziczenia cech u grochu w drugiej połowie XIX w. doprowadziły do zdefiniowania podstawowych praw genetyki nazwanych później prawami Mendla. Podstawą rozwoju współczesnej genetyki było odkrycie genów i DNA, następnie odczytanie ludzkiego genomu – wszystkie te sukcesy doprowadziły do stworzenia gałęzi nauki, bez której nie może się dziś rozwijać biologia ani medycyna.

Przedstawiamy kilka najważniejszych pojęć z tej dziedziny wiedzy:

Białka – podstawowy budulec komórek i ich struktur; funkcjonują jako enzymy niezbędne przy wszelkich reakcjach w organizmie, odpowiadają za przebieg procesów przemiany materii, czyli są podstawą wszelkiego życia. Cząsteczka białka jest zbudowana z łańcucha aminokwasów o różnej długości według instrukcji zawartej w genach i przekazywanej przez mRNA. Istnieją białka złożone zaledwie z kilkudziesięciu aminokwasów i białka giganty, w których długość łańcucha dochodzi do wielu tysięcy tych 20 cegiełek.

Chromosomy – siedlisko czynników dziedzicznych, czyli genów. Chromosomy mają postać silnie skręconej nici DNA (połączonej z białkami), znajdującej się w jądrze komórkowym, czyli w centrum dowodzenia każdej komórki roślinnej i zwierzęcej. Wszystkie komórki organizmu ludzkiego wyposażone są w 46 chromosomów – 23 pochodzi od ojca i 23 od matki. Komórki rozrodcze mają 23 chromosomy; u kobiet zawsze zawierają chromosom płciowy X, a u mężczyzn X albo Y. Chromosomy różnią się między sobą wielkością. Jeden z najmniejszych, chromosom 21, ma ok. 500 genów.

DNA – kwas deoksyrybonukleinowy.

Niezbędnik Inteligenta „Co mamy w genach” (100079) z dnia 17.03.2014; Oblicza genetyki; s. 6
Oryginalny tytuł tekstu: "Abecadło genetyki"
Reklama