Niezbędnik

Walka o ogień

W Rezerwacie Narodowym Masai Mara (fragment Parku Narodowego Serengeti), Kenia W Rezerwacie Narodowym Masai Mara (fragment Parku Narodowego Serengeti), Kenia Angelo Cavalli / Getty Images
Rozmowa z prof. Richardem Wranghamem o tym, jak umiejętność posługiwania się ogniem uformowała człowieka.
Rysunek naskalny, płaskowyż Tasili Wan Ahdżar (Tassili n’Ajjer), AlgieriaScience Photo Library/EAST NEWS Rysunek naskalny, płaskowyż Tasili Wan Ahdżar (Tassili n’Ajjer), Algieria

Marcin Rotkiewicz: – W latach 80. ubiegłego wieku sporym powodzeniem cieszył się francuski film „Walka o ogień”. Jego akcja rozgrywa się ok. 80 tys. lat temu, gdy tytułowy ogień stanowił być albo nie być dla naszych przodków. Ten obraz chyba dobrze pasuje do pańskiej teorii?
Prof. Richard Wrangham: – Z tą różnicą, że według mnie nasi przodkowie zaczęli posługiwać się ogniem już ok. 2 mln lat temu, co miało kolosalne konsekwencje dla ewolucji człowieka.

Przypomnijmy najpierw, kiedy i gdzie pojawili się pierwsi niemałpi przodkowie człowieka?
Stało się to ok. 6–7 mln lat temu w Afryce. Wtedy rozdzieliły się linie rodowe naszych najstarszych przodków oraz szympansów – najbliższych małpich kuzynów człowieka. Jednak poza tymi dwoma faktami niewiele wiemy na temat ówczesnych wydarzeń. Możemy jedynie zgadywać, że nasz pierwszy niemałpi przodek wyglądał jak szympans, świetnie wspinał się po drzewach, ale również nieźle chodził na dwóch nogach. Niedługo później, ok. 4–5 mln lat temu, w Afryce wyewoluowały różne gatunki australopiteków. Także przypominających szympansy, za to dobrze chodzących na dwóch nogach oraz mających większe mózgi niż małpi kuzyni. Zapewne żyły one w kilkunastoosobowych grupach. Następnie, ok. 2,5 mln lat temu, na Czarnym Lądzie pojawia się Homo habilis.

To pierwszy gatunek, który w swej nazwie zawiera słowo homo, czyli człowiek.
W systematyce rzeczywiście najczęściej zaliczany jest do rodzaju Homo (do którego należymy również my i inne, wymarłe już gatunki), zatem można go nazwać pierwszym człowiekiem na Ziemi.

Niezbędnik Inteligenta „Wynalazki, które wstrząsnęły światem” (100105) z dnia 29.02.2016; Wynalazki założycielskie; s. 10
Reklama