Archiwum Polityki

SB o Romanie P.

Niemiecki dziennik „Die Welt” opublikował fragmenty teczki Romana Polańskiego, założonej przez Służbę Bezpieczeństwa i przechowywanej obecnie w IPN. Akta, opisane przez polskiego dziennikarza Filipa Gańczaka, dokumentują głównie zmagania reżysera z urzędem paszportowym: najpierw o zgodę na odwiedzenie siostry we Francji w 1957 r., później na kolejne wyjazdy w związku z filmami. Łaskawość władz dla młodego reżysera kończy się już w 1961 r. po nakręceniu „Noża w wodzie” – Władysław Gomułka jest wściekły, uważa, że film propaguje zachodni styl życia. Po premierze Polański postanawia pracować na stałe za granicą.

W latach 60. miejsce pobytu Polańskiego usiłuje ustalić Wojsko Polskie, by wezwać go do odbycia służby, urząd skarbowy w Łodzi szuka go w związku z zaległymi podatkami. Według Gańczaka nastawienie władz PRL poprawia się dopiero za rządów Edwarda Gierka, ale psuje się ponownie, gdy reżyser przyjmuje francuskie obywatelstwo. Polański nie dostaje zgody na przyjazd na polską premierę „Dziecka Rosemary”, a rok po ucieczce z USA przed procesem za seks z nieletnią władze PRL uznają go za persona non grata. Ale już w 1980 r. pozwalają mu na przyjazd do Polski – urzędnik SB adnotuje, że Polański zachowuje się „lojalnie wobec PRL”.

Popularność reżysera sprawia władzom wyraźny kłopot. Karierę robi za granicą, ale nie odcina się od swoich korzeni, więc nie ma pretekstu, by go potępić. Z drugiej strony komuniści nie chcą zrazić sobie tysięcy wielbicieli filmów Polańskiego – przeciwnie, szukają sposobu, jak obrócić jego sukcesy na swoją korzyść. Reżyser znajdzie się na indeksie dopiero po ogłoszeniu stanu wojennego i pozostanie na nim aż do 1989 r. Na światowej premierze „Pianisty” w Warszawie w 2002 r. zjawiają się prezydent Aleksander Kwaśniewski i premier Leszek Miller, a Polska ostatecznie uznaje Polańskiego za „swojego bohatera”, broniąc go przed ekstradycją do USA.

Polityka 21.2011 (2808) z dnia 17.05.2011; Flesz. Świat; s. 11
Reklama
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną