Podczas ceremonii przed Pomnikiem Bohaterów Getta – naprzeciw wznoszonego gmachu Muzeum Historii Żydów Polskich – prezydent Barack Obama, bardzo ożywiony, najdłużej (łamiąc napięty program wizyty) rozmawiał z naszym redakcyjnym kolegą Marianem Turskim. O czym?
Marian Turski: – Jestem przewodniczącym Rady wspomnianego muzeum. Z upoważnienia współpartnerów budowy, prezydent Hanny Gronkiewicz Waltz i ministra Bogdana Zdrojewskiego, miałem pierwszy rozpocząć opowieść o muzeum. Powiedziałem prezydentowi Obamie, że muzeum jest budowane dla Polaków, zwłaszcza dla młodzieży polskiej, by w sposób wirtualny mogli zapełnić pustkę po ponad osiemsetletniej obecności Żydów na polskiej ziemi; jest też dla Żydów, zwłaszcza młodzieży izraelskiej, by poznała swoje korzenie, bowiem w Polsce znajdowała się przez wieki najliczniejsza i najbardziej znacząca diaspora…
Mówiłem dość szybko i zawiesiłem głos, by nabrać oddechu, a Prezydent do mnie: – A co dla takich jak ja? Ja na to: wszystkim muzeum powinno uświadomić wkład polskich Żydów w cywilizację, naukę, ekonomikę, prądy umysłowe, kulturę… Czego choćby Hollywood jest świetnym dowodem.
Na pytanie prezydenta dotyczące moich osobistych losów – powiedziałem mu, że przeżyłem Auschwitz, ale zamordowano tam mojego ojca i brata, i że muzeum będzie dla nich znakiem pamięci. Że dla mnie osobiście restytucja pamięci jest ważniejsza od restytucji dóbr…
Ale myślę, że prezydenta Obamę najbardziej poruszył – widziałem to i odczułem, bo ściskał mi wtedy dłoń i kładł rękę na moim ramieniu – ten szczegół mojego życiorysu, który dotyczył mojego udziału w słynnym marszu z Selma (Alabama) do Montgomery, w marcu 1965 r. Maszerowałem wtedy z Martinem Lutherem Kingiem i jego zastępcą i następcą Frankiem Abernathym. Prezydent Obama: – Dlaczego tam pojechałeś? Odparłem: – Po prostu z solidarności z tymi, którzy walczyli o prawa obywatelskie, przeciw segregacji. Prezydent wtrącił parokrotnie do mojej narracji słowa: Fantastic, fantastic, i wyraźnie wzruszony powiedział: – Dziękuję, dzięki takim jak ty ja zostałem prezydentem USA.
Na zakończenie uroczystości prezydent Obama zapowiedział: – Przyjadę na otwarcie muzeum, przyjadę z córką…
Podsumowanie wizyty prezydenta USA w Europie na s. 12.