Fagi są malutkie, mierzą zaledwie 0,1 mikrometra. Wyglądają jak przybysze z kosmosu – mają głowy z białek, w których chowają DNA, długi korpus i ogonek, którym przyczepiają się do bakterii. Są ich naturalnym wrogiem. Mają tylko jeden cel: dopaść konkretną bakterię i zniszczyć ją. W przeciwieństwie do antybiotyków nie sieją spustoszenia w organizmie, a kuracja nimi jest o połowę tańsza niż antybiotykowa. Ich czas właśnie nadchodzi. Kiedy Aleksander Fleming wszedł do swojego oksfordzkiego laboratorium, oniemiał. Do jednej z pieczołowicie przygotowywanych próbek bakterii gronkowca złocistego dostała się pleśń z resztek zostawionego beztrosko na wierzchu jedzenia. Zauważył jednak, że blisko pleśni bakterie gronkowca giną. Domyślił się, że to właśnie pleśń produkuje substancję, która hamuje budowę ścianek komórkowych nowych bakterii. W ten sposób odkrył penicylinę. Był 1928 r.
Oporne pokolenia
O substancjach, które hamują rozwój niektórych bakterii, pierwszy napisał francuski lekarz wojskowy Ernest Duchesne w 1897 r., ale nie zdołał wyizolować konkretnej substancji. W 1912 r. zmarł na gruźlicę – chorobę, którą odkrycie Fleminga pozwoliło wyleczyć. Podobnie jak anginę, rzeżączkę, zapalenie płuc, opon mózgowych, błonicę, tężec, trąd, tyfus czy kiłę. – Z chwilą odkrycia penicyliny wydawało się, że problem chorób zakaźnych już nie istnieje. To był wielki błąd – mówi prof. dr Andrzej Górski, kierownik programu terapii fagowej, dyrektor Instytutu Immunologii Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu.
Wśród okrzyków radości z wynalezienia penicyliny zaginął głos Fleminga, wtedy już laureata Nagrody Nobla, który w swoim laboratorium bezradnie obserwował, jak kolejne pokolenia gronkowca złocistego uczyły się stawiać opór penicylinie.