Archiwum Polityki

Conrad z Trynidadu

69-letni Vidiadhar Surajprasad Naipaul od lat znajdował się na tzw. krótkiej liście do literackiego Nobla. Brytyjscy krytycy wymieniają go w dziesiątce najlepszych anglojęzycznych pisarzy XX wieku. Obok Saula Bellowa, Johna Updike’a i Martina Amisa. Jest Hindusem. Urodził się na Trynidadzie. Od 1950 r. mieszka w Wielkiej Brytanii. Studiował m.in. w Oxfordzie. Zajmował się dziennikarstwem, wiele podróżował. Jest autorem esejów i ponad 20 książek, za które wyróżniono go m.in. w 1971 r. nagrodą Bookera (za zbiór opowiadań „W wolnym kraju”). Motywem przewodnim jego powieści jest analiza politycznych konsekwencji rozpadu brytyjskiego imperium. Ukazuje kulturowe kontrasty i destrukcyjny wpływ cywilizacji Zachodu na tożsamość Trzeciego Świata. Jego prozę porównuje się z dokonaniami Josepha Conrada, który opisywał podobne zagadnienia, tyle że w wymiarze moralnym. Najwyżej cenionymi powieściami Naipaula są: „Masażysta cudotwórca” (1957), „Dom pana Biswas” (1961) i „Zakręt rzeki” (1979) (wszystkie wyszły w Polsce). Ich akcja rozgrywa się w różnych zakątkach świata od Trynidadu, Argentyny, azjatyckich krajów opanowanych przez fundamentalistów islamskich aż po Afrykę. Konserwatysta Naipaul często porównywany jest z lewicowym Salmanem Rushdiem, z którym często polemizuje w licznych artykułach i komentarzach. Szwedzcy akademicy przyznali Nagrodę Nobla Najpaulowi nie tylko za niezwykły kunszt opowiadania, ale i za przypominanie światu historii i losów ludzi i narodów, o których wszyscy chcą zapomnieć. W Anglii Naipaul uchodzi za niekwestionowany autorytet nie tylko w sprawach literackich, ale i w problematyce społeczno-historycznej. Jego eseje m.in. „The Middle Passage” o Indiach Zachodnich i „Among the belivers; An Islamic Journey” o konfliktach religijno-rasowych w Azji uważane są za kanon literatury faktu XX wieku.

Polityka 42.2001 (2320) z dnia 20.10.2001; Kultura; s. 48
Reklama