Archiwum Polityki

Adam, dwieście lat temu

Zapraszamy do wędrówki po Nowogródku, Wilnie, Kownie i ich okolicach. Po miejscach, gdzie Adam Mickiewicz spędził dzieciństwo i młodość. Dwadzieścia sześć lat - blisko połowę swego życia. Opisy ówczesnego wyglądu północno-wschodnich kresów Rzeczypospolitej odnajdujemy w zachowanych dokumentach, jak i na kartach utworów wieszcza, zarówno tych napisanych jeszcze w Litwie, jak i tych powstałych już na emigracji, gdy tęsknił: "Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych/ Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych". Fotografie przedstawiają stan obecny tych miejsc.

Zaosie

"(Adam)...urodził się w Zaosiu, a to takim składem rzeczy: Zaosie wtenczas należało do stryjów ojca naszego, jeden z nich umarł, a drugi wezwał ojca do zarządu, rodzice więc nasi w 1798 r. w grudniu pojechali do Zaosia i tam 24 grudnia urodził im się Adam (...) Akuszerką dla nas czterech była Żydówka Dawidkowa. Dla Adama w Zaosiu szlachcianka Mołodecka; ona chcąc Adama przeznaczyć na rozumnego, użyła książki, na której ucięła nożykiem pępek dziecku".

(Aleksander Mickiewicz w liście do brata Franciszka)

Majątek Bazylego Mickiewicza to jedno z hipotetycznych miejsc urodzenia Adama (obok Nowogródka i karczmy Wygoda). Zespół dworski spalony podczas I wojny światowej. Altana obok dworu, zwana świronkiem, została zrekonstruowana (na podstawie zachowanych fotografii) w 1996 r. Obok obelisk poświęcony poecie wystawiony staraniem Korpusu Ochrony Pogranicza w 1928 r., po wojnie - z nową inskrypcją w języku białoruskim. Całość dworska odbudowana w 1998 r. - we wrześniu otwarto tu muzeum.

Nowogródek

"Dnia 12 lutego przewielebny ksiądz Antoni Postelett, kanonik inflancki, ochrzcił dziecię imieniem Adam Bernard, syna urodzonego Mikołaja Mickiewicza, komornika mińskiego, adwokata nowogródzkiego, i Barbary Majewskiej, ślubnych i szlachetnych małżonków. Trzymali do chrztu jaśnie wielmożny Bernard Obuchowicz, sędzia ziemski mozyrski, z urodzoną Anielą Uzłowską, małżonką sędziego granicznego powiatu nowogródzkiego".

(Tłumaczony z języka łacińskiego tekst metryki)

Osiemnastowieczny kościół parafialny (farny) Przemienienia Pańskiego wzniesiono w miejsce średniowiecznego drewnianego, w którym w 1422 r. odbyły się zaślubiny króla Władysława Jagiełły i księżniczki ruskiej Sońki Holszańskiej - matki Jagiellonów.

Polityka 52.1998 (2173) z dnia 26.12.1998; Na własne oczy; s. 116
Reklama