Mimo różnych objawów zniechęcenia do realiów współczesnej Polski, Polacy wciąż czują się patriotami. Jednak miłość do ojczyzny nie jest już bezwarunkowa i ślepa, szczególnie w przypadku ludzi młodych – wynika z badań prof. Krystyny Skarżyńskiej z Instytutu Psychologii PAN. Młodzi patrioci – a więc te osoby, które stwierdziły, że polska tożsamość jest dla nich ważna – interesują się polityką, mają bardziej pozytywny jej obraz, silniejszą potrzebę wpływania na sprawy kraju, deklarują udział w demokratycznych wyborach, są bardziej ostrożni w diagnozie sytuacji politycznej, wyżej cenią wartości harmonii społecznej, rzadziej czują się samotni. Słowem – młodzi patrioci mocniej zakotwiczeni są w demokratycznym systemie.
Nowy patriotyzm ma charakter coraz bardziej otwarty. Kiedy w 2001 r. przy okazji wyborów pytano wprost, czy respondent czuje się wyłącznie Polakiem, czy również Europejczykiem, 41 proc. respondentów określiło swoją tożsamość jako bardziej polską niż europejską, 23 proc. jako europejską w równym stopniu. Wyłącznie polską tożsamość wybrało 34 proc. W „starej Europie” procent osób wybierających wyłącznie narodową tożsamość jest dużo wyższy. Stajemy się więc coraz bardziej otwarci na zmiany, różnorodność i odmienność. I na Unię Europejską.
Według przeprowadzonych w 2002 i 2003 r. przez prof. Krystynę Skarżyńską i Agnieszkę Golec badań wśród studentów, tylko 10 proc. przyznaje się do tożsamości zamkniętej, niechętnej wszelkiej odmienności.
– Im silniej badani akcentowali swoją polską wyjątkowość, moralność i konieczność wykazania się odpowiednimi więzami krwi, tym mniej chętnie integrowaliby się z Unią – mówi prof.