Archiwum Polityki

Józef Piłsudski był bigamistą?

Od lat jestem czytelnikiem „Polityki” i lekturę rozpoczynam zazwyczaj od felietonów Grońskiego i Stommy. Tego ostatniego cenię za częste wstawki historyczne. Niestety, ostatnio mój ulubiony autor nie popisał się znajomością życia marszałka Józefa Piłsudskiego. Uczynił to początkowo w „Przeglądzie” (nr 51–52/06), gdzie napisał: „A czy Piłsudskiemu ktoś wytykał, że miał dwie żony i zmieniał religię, by poślubić następną?”. Czy był to przypadkowy lapsus? Okazuje się, że nie. W „Polityce” (26/07) jest obszerny fragment o matrymonialnych kłopotach marszałka: „Józef Piłsudski, żeby rozstać się z żoną..., bez zbędnych skrupułów przeszedł na protestantyzm i zawarł nowy związek, który był z punktu prawa kanonicznego oczywiście bigamiczny...”.

Faktycznie było inaczej. Pierwszy związek małżeński zawarł z „Piękną Panią”, rozwódką Marią Koplewską 1 v. Juszkiewiczową (1865–1921), o rękę której konkurował z Romanem Dmowskim. Córka wileńskiego lekarza, po studiach w Petersburgu, w 1883 r. poślubiła inż. Mariana Juszkiewicza. Małżeństwo się rozpadło wkrótce po urodzeniu córki w 1887 r. W Wilnie jej gościem bywał Józef Piłsudski, którego poślubiła w 1889 r. Ponieważ była rozwódką, a małżeństwo w Kościele katolickim było niemożliwe, zmieniła wyznanie. Józef Piłsudski zmienił wyznanie 24 maja 1899 r. w Łomży, a związek małżeński z „Piękną Panią” miał miejsce we wsi Paproć Duża 15 lipca tegoż roku w obecności brata Jana Piłsudskiego. W obu przypadkach (zmiany wyznania i ślubu) uczestniczył pastor Kacper Mikulski. Kapliczka w Paproci Dużej była filią parafii ewangelicko-augsburskiej w Łomży i obsługiwał ją długoletni proboszcz w Łomży (1884–1930), jednocześnie administrator parafii niemieckiej Paproć Duża (1886–1926) i parafii polskiej w Węgrowie (1887–1902).

Polityka 30.2007 (2614) z dnia 28.07.2007; Listy; s. 90
Reklama