Archiwum Polityki

Golgoty, kalwarie, święte źródła

Sierpień to czas polskich pielgrzymek. Tysiące pielgrzymów odwiedzają wtedy choćby jedno z ponad 500 polskich sanktuariów, poświęcając na to część swojego urlopu lub wakacji. Pielgrzymka – jak głosi papież Jan Paweł II – jest praktyką czynnej ascezy i pokuty za ludzkie słabości. Większość pątników trud wędrówki podejmuje z określoną intencją, inni poszukują też odpowiedzi na swoje religijne wątpliwości.

Tradycje polskiego pielgrzymowania sięgają czasów przedchrześcijańskich. Już wtedy wędrowano do świętych miejsc rozsianych na ziemiach, na których później ukształtowało się polskie państwo. Były to święte gaje, źródła, głazy oraz święte góry, z których do najsłynniej-szych należały Ślęza pod Wrocławiem (według Zygmunta Glogera „lechickich bogów siedlisko”) i Łysa Góra w Górach Świętokrzyskich (zdaniem Pawła Jasienicy jedno z głównych sanktuariów obowiązkowo odwiedzane przez poddanych władców państwa Wiślan).

Po chrzcie Polski pogańskie sanktuaria przeważnie niszczono, ale często w tych samych miejscach powstawały chrześcijańskie. I tak Łysa Góra, na którą trafiły relikwie Krzyża Świętego, stała się Świętym Krzyżem. Przez kilka pierwszych stuleci chrześcijaństwa w Polsce do wybudowanego tu klasztoru podążało najwięcej pielgrzymów. Chętnie odwiedzano też Gniezno (gdzie w 1000 r. odnotowano pierwszą chrześcijańską pielgrzymkę na polskich ziemiach – cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha), Kraków (kult św. Stanisława ze Szczepanowa) i Trzebnicę (kult św. Jadwigi śląskiej). Dopiero w miarę rozkwitu kultu maryjnego, a szczególnie po lwowskich ślubach (1656 r.), kiedy to król Jan Kazimierz Matkę Bożą ogłosił Królową Polski, największym i najsłynniejszym polskim sanktuarium stała się Jasna Góra.

Od XVII w. ważnymi ośrodkami kultu stały się też specjalnie budowane kalwarie, gdzie w symboliczny sposób odtwarzano miejsca z Ziemi Świętej, związane z kultem Męki Pańskiej (w 1602 r. powstała pierwsza w Kalwarii Zebrzydowskiej). W niektórych kalwariach do dziś odgrywane są misteria pasyjne i maryjne (m.in. w zebrzydowskiej i pacławskiej).

Rzekome cuda

Obowiązujący kodeks prawa kanonicznego (z 1983 r.

Polityka 33.2001 (2311) z dnia 18.08.2001; Kraj; s. 30
Reklama