Prof. Leszek Balcerowicz ostentacyjnie odmówił stawienia się przed sejmową komisją śledczą ds. banków, dopóki Trybunał Konstytucyjny nie zbada, czy jest ona legalna. Z kolei w kręgach akademickich krąży apel, by w razie wejścia w życie nowej ustawy lustracyjnej, nie respektować jej nakazów i nie występować do IPN o przewidziane ustawą zaświadczenia.
Z formalnego punktu widzenia Balcerowicz jest zobligowany stawić się na wezwanie komisji parlamentarnej. – Prezesa NBP nie obejmuje ochrona immunitetu. I choć faktycznie można kwestionować legalność powołania tej akurat komisji śledczej, to póki wątpliwości tych nie rozstrzygnie Trybunał Konstytucyjny, trzeba się jej podporządkować i stawić na wezwanie – ocenia prof. Piotr Winczorek, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego. Nic dziwnego, że komisja straszy niedoszłego świadka karami.
Prof. Winczorek dodaje zaraz, że jasne są równocześnie motywy komisji: – Chodzi jej o upokorzenie Balcerowicza i zbicie politycznych punktów na społecznej niechęci do jego osoby. Przecież wystarczyłoby poczekać z przesłuchaniami parę dni do werdyktu Trybunału.
Obrońcy prezesa NBP przedstawiają jego decyzję jako formę obywatelskiego nieposłuszeństwa. Winczorek potwierdza: – Balcerowicz zdecydował się na ostentacyjną demonstrację w imię obrony ważnej społecznie wartości (niezależność NBP) i z pełną świadomością konsekwencji.
Postawa prezesa NBP może liczyć na poparcie ekonomistów,
także osób niechętnie nastawionych do obecnej władzy. Ale wielu przeciętnych obywateli może odebrać jego akcję jako chwyt mający służyć uchyleniu się od odpowiedzialności (w sondażu dla „Rzeczpospolitej” 54 p[unknown_code]roc. uznało, że prof. Balcerowicz nie miał prawa odmówić zeznań).