Archiwum Polityki

Iwona, księżniczka żydowska

Na pięćdziesięciolecie warszawskiego Teatru Dramatycznego dyrektor Piotr Cieślak wystawił „Iwonę, księżniczkę Burgunda” Gombrowicza. Pomysł, żeby spektakl umieścić w realiach wojennej Warszawy (w dekoracjach z powiększonych zdjęć zniszczonych kamienic, z występami kapeli z Chmielnej i szlagierami typu „Ta ostatnia niedziela” w scenie uśmiercania Iwony), a w wyobcowanej, drażniącej Iwonie zobaczyć żydowską uciekinierkę z getta – okazał się tyleż interesujący, co ograniczający. Olga Sarzyńska gra zaszczutą dziewczynę, która uciekając na aryjską stronę zamieniła piekło życia w getcie na piekło życia wśród polskich antysemitów – rodziny rzeźników: Ignacego Króla (Mariusz Benoit), Małgorzaty Król (Jadwiga Jankowska-Cieślak) i ich faszyzującego synka Filipa (Łukasz Lewandowski). I tyle, to już cała sztuka Gombrowicza – pomysł interpretacyjny wyczerpuje się po kilku scenach (do tego dochodzi skandaliczne, recytatorskie aktorstwo), a Iwona, w oryginale rozmemłana, na równi irytująca, drażniąca i intrygująca, poruszająca różne struny w człowieku, u Cieślaka jedynie wzbudza współczucie. Znika tym samym cała warstwa gier międzyludzkich, czyniąca z „Iwony” najczęściej wystawianą sztukę Gombrowicza. Niewykluczone jednak, że niedotlenione przedstawienie Cieślaka zaczerpnie jeszcze powietrza, choć raczej publicystycznego niż artystycznego. Wkrótce bowiem premiera najnowszej książki Jan Grossa, a w niej analiza polskiego, tużpowojennego, po Holocauście, antysemityzmu.

Aneta Kyzioł

Polityka 2.2008 (2636) z dnia 12.01.2008; Kultura; s. 55
Reklama