Jesienią ubiegłego roku zaproszeni przez „Politykę” eksperci z dziedziny sztuk plastycznych wybrali dziesiątkę najwybitniej-szych twórców XX wieku. W marcu br. odbyła się w Zachęcie wystawa „Słońce i inne gwiazdy”, prezentująca dorobek polskich zwycięzców rankingu.
Przy tej okazji poprosiliśmy zwiedzających o wytypowanie własnych faworytów w sztuce polskiej minionego stulecia. Pragnęliśmy skonfrontować gusty i opinie fachowców oraz zwykłych miłośników sztuki. Ankiety wypełniło 325 osób; przeważali ludzie przed trzydziestym i po sześćdziesiątym roku życia. Oto pierwsza dziesiątka, według liczby oddanych głosów (w nawiasach – miejsce na liście ekspertów):
1. Stanisław Ignacy Witkiewicz – 196 (4)
2. Tadeusz Kantor – 142 (1)
3. Magdalena Abakanowicz – 122 (7)5. Władysław Strzemiński – 113 (2)
6. Andrzej Wróblewski – 103 (5)
7. Władysław Hasior – 91 (–)
8. Witold Wojtkiewicz – 86 (9)
9. Alina Szapocznikow – 75 (6)
10. Jerzy Nowosielski – 66 (–)
Zaskakuje przede wszystkim znaczna zgodność wyborów ekspertów i publiczności. W pierwszej dziesiątce powtórzyło się aż osiem nazwisk (zabrakło Stażewskiego i Opałki, zaś pojawili się Hasior i Nowosielski). Przesunięcia były niewielkie. Okazało się, że publiczność wyżej od ekspertów ceni Witkacego i Abakanowicz. Imponujące jest natomiast uznanie wyrażone sztuce Hasiora i Nowosielskiego, zważywszy iż na liście eksperckiej pojawili się dopiero w trzeciej dziesiątce. Odwrotną drogę odbył natomiast Stażewski; z miejsca 8 wśród ekspertów na 19 wśród publiczności.
Ciekawe różnice ujawnił rozkład głosów w poszczególnych grupach wiekowych. Otóż ludzie młodzi (do 30 roku życia), poza pokazaną na wystawie „złotą dziesiątką”, najczęściej głosowali na Władysława Hasiora, ludzie w wieku średnim (30–60 lat) – na Zdzisława Beksińskiego, zaś starsi – na Jerzego Nowosielskiego.