Podczas akcji strajkowych i spontanicznego tworzenia komitetów założycielskich związków zawodowych w sierpniu i na początku września 1980 r. wyłonili się przywódcy regionalni, lokalni i w poszczególnych zakładach pracy. Kilku działaczy z Wybrzeża Gdańskiego należało do nielegalnych Wolnych Związków Zawodowych, niewielu z innych ośrodków miało już uprzednio kontakty z opozycyjnymi grupami – KOR, Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela czy Konfederacją Polski Niepodległej, a szczególnie z wydawanym przez środowisko KOR czasopismem „Robotnik”.
Było wśród nich sporo ludzi o poglądach radykalnych, nie liczących się z polskimi i międzynarodowymi realiami, ale też sporo takich, którzy nawoływali do zachowania spokoju, kładli nacisk na organizowanie się, wywieranie nacisku na władze i stopniowe reformy. W gronie przywódców znalazło się też niewielu działaczy czy to nasłanych do Solidarności przez służby specjalne, czy też rychło przez nie zwerbowanych. Niektórych z nich zdołano eliminować jeszcze podczas miesięcy legalności.
Wraz z utworzeniem Solidarności czołową rolę odgrywać zaczęła grupa działaczy gdańskich.
Najbardziej znanym i popularnym był przywódca strajku gdańskiego Lech Wałęsa. Jacek Kuroń tak opisywał swe wrażenia po pierwszym z nim spotkaniu w styczniu 1979 r.: „No, nie będę ukrywał, że Lech zrobił na nas wszystkich duże wrażenie. W tym swoim ubogim, wyświechtanym garniturze, nieprawdopodobny gawędziarz, chwalipięta, Zagłoba czy Falstaff, ojciec wielodzietnej rodziny, wyrzucany bez przerwy z pracy, mieszkający w jednoizbowej ruderze i przy tym ani słowa o jakimś posłannictwie, służbie ojczyźnie czy coś w tym stylu”. Kuroń poznał wówczas także inną przyszłą czołową działaczkę Solidarności – Annę Walentynowicz: „Mówi tak, jakby deklamowała.