Archiwum Polityki

Kwestia chłopska

Czas przedstawić kwestię chłopską, skoro była praprzyczyną największego kryzysu między sierpniem a grudniem. Solidarnościowy wybuch na wsi wyraźnie władze zaskoczył. Robiły wszystko, żeby odmówić chłopom prawa zrzeszania się w związki zawodowe.

Wieś przedsierpniowa tylko z pozoru wyglądała na spokojną. W rzeczywistości robotniczo-chłopski raj PRL, zadekretowany w Manifeście Lipcowym, stawał się dla jej mieszkańców niczym piekący odcisk. To nie znaczy, że wieś tęskniła do powrotu obszarników. Przeciwnie: chłop chciał gospodarować na swojej ziemi, mieć gwarancje nienaruszalności indywidualnego, rodzinnego gospodarstwa rolnego, chciał być traktowany na równi z uspołecznionym sektorem rolnictwa. Bo czuł się dyskryminowany.

Tymczasem władza ludowa nigdy nie zrezygnowała z ideologicznych projektów uspołecznienia rolnictwa. Tylko metody były bardziej wyszukane niż w czasach stalinowskiej kolektywizacji. (Prawie dwie trzecie powierzchni gruntów rolnych było w posiadaniu ok. 3 mln gospodarstw indywidualnych, które dawały do 80 proc. całej produkcji rolnej, chociaż były czterokrotnie gorzej wyposażone i zużywały trzy razy mniej pasz i nawozów sztucznych niż pozostałe sektory własnościowe; państwowe gospodarstwa rolne uprawiały 18 proc. ziemi, rolnicze spółdzielnie produkcyjne 2,5 proc., kółka rolnicze 2 proc., ok. 9 proc. znajdowało się rękach Państwowego Funduszu Ziemi). Władza wolałaby przejąć ziemię bezboleśnie, trochę ukradkiem, stwarzając pozory, że w swej wielkoduszności spełnia chłopskie oczekiwania. Temu przecież, socjalistycznej przebudowie polskiego rolnictwa, miała służyć ustawa z października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym i świadczeniach dla rolników i ich rodzin. Dawała podstawę prawną do przejmowania gospodarstwa rolnego przez Państwowy Fundusz Ziemi w zamian za rentę lub emeryturę, jeśli rolnik nie miał następcy. Dawała też możliwość wywłaszczania, jeśli gospodarstwo było mało wydajne; a to otwierało pole do nadużyć.

Jesienią i zimą 1977 r. wieś burzyła się przeciwko ustawie emerytalnej, samowoli naczelników gmin, reglamentowaniu nawozów, pasz, traktorów, przeciwko brakom węgla, sznurka do snopowiązałek i złemu zaopatrzeniu wiejskich sklepów.

Wydania specjalne archiwalne Rewolucja Solidarności. Polska od Sierpnia 1980 do Grudnia 1981 (90082) z dnia 08.08.2005; s. 58
Reklama